محمد حنفيه، والامقام أميرالمؤمنين عليه السلام، مهم ترين نقش را در قيام مختار داشت. او در حقيقت، رهبري ظاهري قيام و فرماندهي آنان را به


عهده داشت و مختار با مشورت او و اجازه ي امام سجاد عليه السلام قيامش را اعلام كرد. مختار در كوفه رسما خود را نماينده ي اهل بيت عليه السلام به فرماندهي محمد حنفيه معرفي نمود و هنگامي كه جمعي از سران شيعه ي كوفه براي تحقيق در كار مختار به نزد محمد حنفيه آمدند و سؤال كردند كه آيا او از طرف شما نمايندگي دارد، محمد حنفيه آنان را به نزد امام سجاد عليه السلام برد و گفت: برخيزيد تا به نزد امام من و امام شما، امام سجاد عليه السلام برويم و هنگامي كه قضيه ي قيام و خون خواهي امام حسين عليه السلام و شهداي كربلا مطرح شد، امام عليه السلام خطاب به محمد حنفيه فرموند:

يا عم، لوان عبدا زنجيا تعصب لنا اهل البيت، لوجب علي الناس موازرته يا عم، فافعل ما شئت فاني و ليتك هذا الامر.

عمو، اگر برده ي زنگي براي ما اهل بيت تعصب به خرج دهد (و قيام كند)، بر مردم واجب است كه او را ياري دهند. اي عمو، هر چه در اين كار، صلاح ديدي انجام ده. من تو را مسؤول اين كار قرار دادم.

سپس آنان از محضر امام برخاستند و خوشحال به خود مي گفتند: «امام سجاد عليه السلام و محمد حنفيه در قيام به ما اذن دادند.» [1] .

بر اين اساس، علامه مامقاني (ره) با صراحت مي فرمايد: «محققا حكومت و قيام مختار با اجازه امام سجاد بوده است.» [2] .

علامه ابن نما بر اذن امام سجاد تصريح دارد، آية الله خوئي نيز مي فرمايد: «از ظاهر روايات برمي آيد كه قيام مختار به اذن امام سجاد عليه السلام


بوده است.» [3] .

شيخ ابوعلي، رجالي بزرگ، در منتهي المقال نوشته است: «علت اين كه در قيام مختار كمتر نام امام عليه السلام مطرح شد، حفظ جان ايشان بود» [4] .

پس مي توان با اطمينان گفت كه قيام مختار، اين خون خواه بزرگ عاشورا، به رهبري محمد حنفيه و با اذن و رضاي امام معصوم عليه السلام بوده است.