پر واضح است كه روند انحرافي پس از رسول خدا (ص) تا سال شصت هجري ـ كه روز به روز افزون تر مي گرديد ـ هرگز مجال آن را نمي داد كه اسلام و كاركردهاي اجتماعي ،اقتصادي ، حكومتي و سياسي آن عيان گردد و كاركرد صحيح خود را به انجام رساند.

از هم گسيختگي اجتماعي مسلمانان ، تخريب و تضعيف روحيه استقامت و شهادت طلبي در ميان مسلمانان ، ازميان رفتن فرهنگ ظلم ستيزي و عدالت خواهي ،و خو نمودن با ظلم ، انحطاط روز افزون فرهنگ آزادي خواهي در مُرداب اختناق واستبداد، از ميان رفتن غيرت ديني مسلمانان ، به فراموش سپاري فرهنگ جهاد و از يادبردن فريضه مهم امر به معروف و نهي از منكر از سوي مسلمانان و به تدريج از ميان رفتن اصل مهم انديشه راستين اسلام ، يعني امامت در پس ِ ابرهاي جاهلي ، از ثمرات خلافت و ملوكيت بود كه قيام عليه حكومت اموي را ضروري مي ساخت .

از قيام امام حسين (ع) در عاشوراي سال شصت و يك هجري بايد به عنوان نهضت و تداوم اقدامات پدر بزرگوارش حضرت امام علي (ع) ياد نمود كه در پي بر تن نمودن جامه راستين بر تن اسلام نبوي (ص) بود. از قيام حسيني بايد به عنوان حادثه اي ياد نمود كه زمينه كاركرد صحيح اسلام را در امور اجتماعي ، اقتصادي ، مذهبي ، سياسي و... مهيا مي نمود. قيام امام حسين (ع) اقدامي خونين در تصحيح و گرداندن كاركردهاي اسلام نبوي (ص) بود.

بر اين اساس در پي آن خواهيم بود تا كاركردهاي سياسي عاشورا را بيان نماييم .بديهي است كه كاركردهاي سياسي عاشورا را به لحاظ زمان مي بايست به دو شاخه : كوتاه مدت و بلند مدت تقسيم نمود. اما نگارنده در پي تلفيق كاركردهاي بلند مدت و كوتاه مدت با يكديگر و نتيجه هر كاركرد را به لحاظ زماني در ذيل هر كاركرد خاطر نشان مي سازد: