از سنت هاي رايج در ميان ما شيعيان ، برگزاري مراسم عزاداري در ايام محرم و صفر براي شهداي كربلا ـ به ويژه امام حسين (ع) ـ است . بر اساس داده هاي تاريخي ،عزاداري براي آن بزرگواران از روز بعد واقعه كربلا آغاز و در طول زمان با وجود فراز و نشيب هايي ادامه يافته تا اين كه به شكل سنت ساليانه در فرم و شكل خاص همراه بامراسم و آداب در آمده است .

از طرفي ، بر اثر پيشرفت رسانه هاي گروهي و گسترده شدن روابط اجتماعي ،جامعه هاي بشري به صورت جامعه اي كوچك در آمده و آداب و رسوم هر قوم و ملتي ، خواه ناخواه در معرض ديد و داوري ديگر اقوام و ملل قرار گرفته است . لذا رفتار و كردار گروهي هر جامعه و ملتي كه در قالب سنت ها نمود مي يابد، براي ديگر جامعه ها و ملل پرسش برانگيز مي نمايد، چنان كه نه تنها براي اقوام ديگر بلكه براي نسل جديد جامعه شيعي كه با گسترش دانش بشري روبه رو شده ، بي دغدغه خاطر و پرسش نخواهد بود. نسل جديدمي خواهد به فلسفه و پيشينه پيدايي سنت ها و هنجارهاي ثابت مذهبي ، آگاهي يابد تادر پاي بندي به آن ها دچار دغدغه خاطر نشود و سرافرازانه از آن دفاع كند.

بر اين اساس ، بر دانشمندان متعهد جامعه ماست كه براي دفاع از سنت ديرينه عزاداري در سالگرد شهداي كربلا، آن را به صورتي بر جامعه جهاني و نسل جديد خود عرضه نمايند كه مورد پذيرش فطرت و خرد آنان قرار گيرد.

نوشتار حاضر تلاشي است بسيار اندك در اين باره ، اميد آن كه دانشمندان متعهد گام هاي بزرگ تري در جهت تجزيه و تحليل انساني و عقلاني اين سنت مهم بردارند، تا جامعه جهاني و نسل جديد ما هر چه بهتر و بيشتر با فرهنگ عاشورا آشنا شود.

مطالب خود را در چند بخش به طور خلاصه عرضه مي نماييم : 1ـ ريشه هاي عزاداري ؛ 2ـ فلسفه عزاداري ؛ 3ـ ارزش هاي عاشورا؛ 4ـ پرسش ها و پاسخ ها.