امام زين العابدين (ع) در نابسامان ترين دوره امامت ائمّه اطهار: مي زيست .پس از واقعه عاشورا و آغاز خلافتش همراه اسرا به اسيري برده شد. در مدخل كوفه زينب (س) خطبه اي ايراد فرمود كه به بيداري و آگاهي اهل كوفه و كارگزاران يزيد انجاميد و موجب تأثّر، سرافكندگي و پشيماني آنان گرديد و زمينه درخشش امام چهارم (ع) را درمسجد شام فراهم ساخت . وي در حضور يزيد بن معاويه با سخنراني خود در باره تصحيح فرهنگ سياسي جامعه و تبيين اسلام و رهبر اسلامي و پيشواي قرآني موضع خود را تشريح كرد. امام در مدت سي و چهار سال امامت خود مسائل مختلفي مربوط به جامعه را در قالب صحيفه سجّاديه نشر داد و خاطرات عاشورا را زنده كرد.

امام از موضع حق حراست نمود و در مراقبت بر جريان هاي داخلي جامعه اسلامي همّت گماشت و به پرورش فرزندي كه پس از وي به امر خدا امام خواهد بود توجّه داشت و «از تربيت فرزند ديگر خويش زيد بن علي بن الحسين (ع) كه به عنوان پرچمدار انقلاب خونين ديگر زير نظر امام خود بايد به پاخيزند تا تبلور عاشورا كاستن نگيرد غافل نبود.» حادثه عاشورا و نهضت امام حسين بسان خورشيدي سرچشمه فيض بخشي در عرصه ها و سطوح مختلف براي آزادگان - به ويژه شيعيان - گرديد. خون «مطهّر حسين (ع) و يارانش بر زمين ريخت ، امّا از آن خون درخت آزادي و آزادگي روييد... و اين نهضت سرچشمه صدها نهضت ديگر شد كه در تاريخ اسلام پديد آمد مانند: نهضت توّابين ،مختار ثقفي ، زيد بن حسن ، شهداي فخ و... و تا هم اكنون نيز هر نهضتي كه عليه ستم و تباهي و روش هاي بيدارگرانه در دنياي اسلام و شيعه پا مي گيرد.»