اگر مبناي مرحوم آية الله العظمي خوئي را در مقدمه كتاب ارزشمند ـ معجم رجال الحديث ـ بپذيريم و از جمله رجال سندهاي كتاب شريف كامل الزيارات را موثق بدانيم سند اين روايت جز در يك مورد - به توضيحي كه خواهد آمد - هيچ اشكال فني ، نخواهدداشت .

بر اين مبنأ تمام رجال سند، توثيق شده هستند، تنها محمد بن موسي بن عيسي الهمداني است كه توسط نجاشي و ابن الغضائري ، و صدوق و ديگران تضعيف شده ، گر چه به تعبير آية الله خوئي توثيق ابن قولويه و قولش در رجال كامل الزيارات ، معارض آن تضعيف است و اين تعارض تضعيف و توثيق به تساقط هر دو مي انجامد و در نتيجه محمد بن موسي ، از نظر رجالي مجهول الحال مي شود.

اما اگر كسي مبناي توثيق عامي مرحوم آية الله خوئي را بپذيرد، جاي دقت و توجه بيشتري در سلسله سند هست كه در حد مقدور و توان بدان پرداخته مي شود:

1- حكيم بن داود بن حكيم : در كتب رجالي ، ظاهراً توثيقي ندارد. تهذيب از او نقل حديث كرده و با توثيق و تضعيفي همراه نيست . محدث نوري هم در مستدرك به عنوان يكي از مشايخ ابن قولويه ، از او ياد مي كند.

همين كه توثيق عام او با تضعيفي معارض نيست ، در اعتبار او كافي است .

2- محمد بن موسي الهمداني : مجهول الحال بودن وي در بيان علامه خوئي اشاره شد.

3- محمد بن خالد الطيالسي : علي رغم اين كه برخي رجالي ها، وي را از مجاهيل شمرده اند، ولي علامه نوري در مستدرك پس از ذكر مقدماتي مي نويسد: «و يظهر من جميع ذلك انّه من اجلّاء الرواة و الثقاة الاثبات ». از راويان گران قدر و از موثقان و اهل دقت بسيار در ثبت و ضبط احاديث است . سپس اظهار تعجب مي كند از كساني كه وي را از مجاهيل شمرده اند.

4- محمد بن اسماعيل بن بزيع : شيخ طوسي او را توثيق بليغ فرموده است ابن قولويه در كامل الزيارات لااقل 55 مورد از طريق او نقل حديث دارد و اين كميّت بالا دليل وثاقت بالاي ابن بزيع است مضافاً كه در كتب اربعه و ساير كتاب ها، حدود 230 روايت از طريق او نقل شده .

ابن بزيع ظاهراً از وزراي ابي جعفر منصور، خليفه عباسي است و موقعيتي شبيه علي بن يقطين در حكومت هارون داشته ، رجال نجاشي بياناتي را از حضرت ابي الحسن الرضا (ع) در مدح و ستايش محمد بن بزيع نقل كرده كه بيانگر اين معنا و جاي گاه بسيار والاي اوست . به تناسب نام ايشان ، روايت ذيل مفيد به نظر مي رسد:

محمد بن علي بن بلال كه به تعبير علامه خويي خود از موثقين است . در محل دفن اين بزيع مي گويد: از صاحب اين قبر شنيدم كه از ابو جعفر (ع) ـ ظاهراً حضرت جواد (ع) مورد نظر است ـ شنيده كه فرمود: هر كس در زيارت قبر برادر مؤمن خود نزد قبر بنشيند رو به قبله و دست بر قبر گذارد و هفت بار سوره مباركه قدر را بخواند از بزرگ ترين هراس كه قيامت باشد ايمن خواهد بود.

حاصل آن كه ابن بزيع از ثقات و بزرگان شيعه است . او از صالح بن عقبه نقل كرده وثاقت وي را در قسمت بعدي خواهيم گرفت .

5- عقبة بن قيس كوفي : پدر صالح از اصحاب امام صادق (ع) است . و ظاهراً توثيق و تضعيفي ندارد و از مجاهيل به شمار مي رود. عقبه هم صدر روايت را از حضرت باقر (ع) نقل كرده است .

در طريق دوم چنان كه گفته شد، نقل كننده از امام (ع) مالك الجهني است كه همان مالك بن اعين الجهني و از اصحاب حضرت باقر (ع) و به تعبير شيخ مفيد ممدوح آن بزرگوار است . علامه خوئي پس از مطالبي در ارتباط با ايشان نتيجه گرفته : «لا يبتغي الشك في كونة شيعياً امامياً حسن العقيده و هو ثقه ...» در حسن عقيده و امامي بودن و وثاقت او ترديدي نيست .