پس از كشته شدن عثمان ؛ مسلمانان در مدينه ، با حضرت علي (ع) بيعت كردند وآن حضرت زمام امور خلافت را به دست گرفت .

آن حضرت در سراسر اين عصر، با حوادث تلخ روبه رو شد. از جمله سه جنگ يعني : جَمَل ، صفّين و نهروان ، كه هر سه از طرف دشمنان داخلي (ناكثين ، قاسطين ومارقين ) دوران خلافت ايشان رخ داد.

حسين (ع) در تمام اين حوادث ، سايه به ساية پدرش علي (ع) حركت مي كرد.بازويي پرتوان و ياري مهربان براي پدر بود و در امور سياسي ، اجتماعي ، اقتصادي ،قضايي و نظامي در صف اول ياران علي (ع) قرار داشت و شب و روز براي رفع مشكلات گوناگون مردم ، در خدمت پدر، مي كوشيد.

امام حسين (ع) در جنگ جمل ، صفّين و نهروان از رزمندگان پيش تاز و قهرمان سپاه پدرش حضرت علي (ع) بود. او و برادرش حسن (ع) همچون دو بازوي پرتوان براي پدر بودند و چون سربازي جان بر كف ، از حريم پدر دفاع مي كردند.

امير مؤمنان علي (ع) مراقب بود كه به آنها صدمه اي نرسد و هميشه مي فرمود:«براي حفظ نسل رسول خدا (ص) ، مراقب آنها باشيد».

ابن ابي الحديد دانشمند معروف اهل تسنّن مي نويسد:

در جنگ هاي بزرگ و همچون جنگ جمل ، حسن و حسين هميشه همراه علي (ع) بودند و در ركابش هماهنگ با هم حمله مي كردند...

حسن و حسين گاهي به پدر عرض مي كردند كه مانگران جان تو هستيم ، شما حمله نكن ، نحن ُ نَكفِيك َ، ما تو را كفايت مي كنيم و به جاي تو به دشمن حمله كرده ،آنها را باز مي داريم ».

حضرت علي (ع) پسرش محمد حنفيه را براي حمله هاي شديد به دشمن تحريك مي كرد. شخصي از آن حضرت پرسيد: چرا محمد حنفيه را آن گونه به ميدان هاي خطرناك جنگ مي فرستي ، ولي در مورد حسن و حسين مراقب حفظ آنهاهستي ؟!

حضرت علي (ع) در پاسخ فرمود:

«لانَّهُما عَيْناي َ، وَمُحَمّدٌ يَداي َ، وَأنا أدْفَع ُ عَن ْ عَيْنِي بِيَدي ؛ زيرا حسن و حسين دو چشم من هستند؛ ولي محمد حنفيه دو دست من ، و من به وسيلة دستم از چشمم دفاع مي نمايم ».

بر همين اساس ، علي (ع) در جنگ جمل ، پرچم خود به نام عقاب را به پسرش محمد حنفيه داد و در اين هنگام به حسن و حسين خطاب فرمود:

«اِنّما دَفَعت ُ الرّاية الي أخِيكُما وتَرَكْتُكُما لِمَكانِكُما مِن رَسُول ِ الله (ص) ؛ همانا پرچم را به دست برادرتان [محمد حنفيه ] دادم و به شما ندادم ؛ از اين رو كه شما داراي مقام ارجمندي در نزد رسول خدا (ص) هستيد [مبادا آسيب ببينيد]».