در ميان حوادث تاريخ عاشورا و شهداي كربلا از ويژگي خاصّي برخوردارند و صفحه صفحه اين حماسه ماندگار، تك تك حماسه آفرينان عاشورا، الگوي انسان هاي حق طلب و ظلم ستيز بوده و خواهد بود، هم چنان كه اهل بيت به صورت عام تر در زندگي و مرگ ، در اخلاق و جهاد، در كمالات انساني و چگونه زيستن و چگونه مردن ، براي ما سرمشقند، از خواسته هاي ماست كه حيات و ممات ما چون زندگي و مرگ محمّد و آل محمّد باشد؛ همان جمله كه در زيارت عاشورا ست : «اللهم اجعل محياي محيا محمّد و آل محمّد و مماتي ممات محمد و آل محمد» امام حسين (ع) هم حركت خويش در مبارزه با طاغوت زمان خويش ، براي مردم الگو مي داند و مي فرمايد: «فلكم في ّ اسوة » در تاريخ اسلام نيز، بسياري از قيام هاي ضد ستم و نهضت هاي آزادي بخش ، با الهام از حركت عزّت آفرين عاشورا شكل گرفته و به ثمر رسيده است حتي مبارزه هاي استقلال طلبانه هند به رهبري مهاتما گاندي ، ثمره اين الگوگيري بود هم چنان كه خود گاندي گفته است :«من زندگي امام حسين (ع) را به دقت خوانده ام و توجه به صفحات كربلا نموده ام و بر من روشن شده است كه اگر هندوستان بخواهد يك كشور پيروز گردد، بايستي از قيام حسين (ع) الگو گيرد.»

قائد اعظم پاكستان محمد علي جناح نيز گفته است : «هيچ نمونه اي از شجاعت ، بهتر از آن كه امام حسين (ع) از لحاظ فداكاري و تهوّر نشان داد، در عالم پيدا نمي شود. به عقيده من تمام مسلمين بايد از سرمشق اين شهيدي كه خود را در سرزمين عراق قرباني كرد، پيروي نمايند» از عاشورا، حتي در زمينه تاكتيك ها و كيفيت مبارزه و سازماندهي نيروها و خط و مشي مبارزه و بسياري از موضوعات ديگر هم مي توان ، الهام گرفت .

در اين زمينه ، امام خميني چنين مي فرمايد: «حضرت سيدالشهدا(ع) از كار خودش به ما تعليم كرد كه در ميدان وضع بايد چه جور باشد و در خارج ميدان وضع چه جور باشد و بايد آن هايي كه اهل مبارزه مسلحانه هستند چه جور مبارزه كنند و بايد آن هايي كه در پشت جبهه هستند چه طور تبليغ كنند. كيفيت مبارزه را، كيفيت اين كه مبارزه بين يك جمعيت كم يا جمعيت زياد بايد چطور باشد، كيفيت اين كه قيام در مقابل يك حكومت قلدري كه همه جا را در دست دارد، با يك عدّه معدود، بايد چه طور باشد.اين ها چيزهايي است كه حضرت سيدالشهدا به ملت ما آموخته است .»