بازگشت

وظايف بنيانگذاران و گردانندگان


برگزاركننده مجالس اهل بيت كه بخشي از عمر خود را وقف خدمت به اهل بيت نموده و در اين راه از استعدادها، توانايي ها و امكانات خود حداكثر استفاده را كرده اند و در اين راه از بذل مال و صرف عمر و تحمل رنج و زحمت دريغ نمي ورزند - در صورتي كه با رعايت ملاك ها و موازين شرعي باشد در زمره رواج دهندگان خير و مسببان تبليغ دين و احياي امر اهل بيت پيامبرصلي الله عليه وآله هستند و علاوه بر پاداش عمل خود، در ثواب ديگران نيز شريك اند، مشروط بر آنكه مجالس خود را برپايه شناخت عميق و صحيح برپا نمايند و با رعايت شرايط و آداب به انجام اين كار دقيق و ظريف بپردازند. زيرا اگر بانيان و عوامل اجرايي، جاهل به هدف عزاداري و ظرافت هاي مخصوص آن باشند، و رعايت حدود را نكنند نمي توانند نتيجه در خوري از مجالس خود بگيرند. و يكي از دلايل مهمي كه فرهنگ عاشورا به طور كامل نتوانسته است نقش خود را ايفا كند و آموزه هاي اصلاحي و احياگرانه قيام عاشورا را بازتاب دهد، همين موضوع است.

پس اين عزيزان به منظور بالا بردن ميزان اثر بخشي مجالس و بهره وري بيشتر از نعمت عزاداري بايستي امور زير را رعايت كنند:

1. رعايت اخلاص در عمل پرهيز جدي از ريا و خودنمايي - كه آفت هر عمل عبادي است زيرا عزاداري از مصاديق عبادت است و قوام عبادت به خلوص نيت است. [1] و بدون نيت خالصانه اين فعاليت ها ثمر چنداني براي انجام دهندگان آنها نخواهد داشت.

2. اموالي هزينه كنند كه حقوق شرعي آن - مثل خمس و زكات - ادا شده باشد.

3. اگر از هداياي ديگران استفاده مي كنند توجه و عنايت به حليت آن داشته باشند.

4. تلاش كنند عمل خود را از هر جهت صحيح انجام دهند و بيش از آنكه به زرق و برق و تداركات مادي مجالس و جنبه هاي ظاهري آن بينديشند به محتوا و كيفيت آن فكر كنند و معناگرايي را بر شكل گرايي برتري دهند و در انتخاب سخنران شايسته و ذاكران نكونام دقت داشته و با عالمان وارسته حوزوي مشورت كنند تا ضايع كننده اوقات و نيروهاي مالي و انساني نشوند و به اجراي تشريفات خشك و كم اثر و يا مجالس دور از آگاهي دل خوش ندارند. و از گويندگاني دعوت كنند كه برخوردار از مراتب علم و فضل و پارسايي و پايبند به اصول اخلاقي باشند و بتوانند معارف و احكام اسلام و اهداف والاي حسيني را به درستي تبيين كند.



كاملي بايد در اين راه شگرف

تا كند غواصي اين بحر ژرف



بايد به اين نكته توجه كرد كه هر كس با حفظ چند قطعه شعر و چند حكايت و برخورداري از صداي خوب و اندكي هم قدرت لفاظي كه نام مداح بر خود نهاد، مداح نيست.



نه هر كه چهره بر افروخت دلبري داند

نه هر كه آينه سازد سكندري داند



هزار نكته باريك تر زمو اينجاست

نه هر كه سر بتراشد، قلندري داند!



پس بايد از نوحه خوان هاي امام شناس، خوش نام، متدين، متعهد، معروف به تقوا و راستگويي و امانتداري - كه به فضل خدا بسيار داريم - دعوت كنند تا از مجلس بهترين استفاده به عمل آيد. عارف واصل، عالم رباني آيت اللَّه ميرزا جواد آقا ملكي تبريزي - كه رضوان خدا بر او باد - در اين باره مي فرمايد: كسي را براي خواندن مصيبت دعوت كنند كه باتقوا و در خواندن مصيبت راستگو باشد.

براي اينكه عزاداران محترم با فلسفه قيام و شهادت و اهداف والا و مقدس پيشواي شهيدان بيشتر آشنا شوند بهتر است تمام تلاش و كوشش بر اين مطلب استوار باشد كه مداحان عزيز مانند گذشته با پيشخاني، مجلس را براي سخنران مجلس آماده كنند و بيشترين وقت در اختيار منبري باشد. بويژه در هنگامه فتنه ها و به هنگام مشوش شدن افكار و باورهاي مردم، برخورد عاطفي صرف با مقوله عزاداري و خالي از محتوا كردن مجالس مذهبي و مداح سالاري و در حاشيه قرار دادن منبر و وعظ و فرعي شدن مسائل اصلي كه امروزه رايج شده است نه تنها مردم را در سطحي نازل از ايمان و آگاهي قرار مي دهد، و اعتقاد و باور آنها را نيز بسيار شكننده و آسيب پذير مي سازد، بلكه جدي ترين عامل ورود آفت هاي بسيار در بنياد و بنيان فرهنگ عاشورا و تجلي اسلام منهاي روحانيت است كه بزرگ ترين ضربه را به اسلام وارد مي نمايد. و مسلماً صاحب شريعت و حضرت امام حسين عليه السلام بدان راضي نيستند. زيرا بي توجهي به شرح و بسط ماجراي كربلا و اهداف سازنده آن، زماني پيش مي آورد كه خداي ناخواسته اهداف آن ناديده گرفته شود و حتي اصل حادثه نيز مورد انكار قرار گيرد. و نيز رويكرد به دين بدون تفقه، موجب آسيب ديدگي دين و دينداري مي شود. بنابراين اگر باني محترم مي خواهد كه مردم «اسلام خواه» ما «اسلام دان» هم بشوند و بذرهاي دين گريزي و احياناً دين ستيزي از مغرب زمين در جوامع ولايي پاشيده نشود بايد با هوشياري از منبر حسيني استقبال بكند.

5. تأمين و اعطاي هداياي سخنرانان و ستايشگران آل محمّد به نحو شايسته آن هم به صورت مخفيانه به منظور پاسداشت بيشتر عزت و مقام رفيع آنان.

6. برخورد يكسان با شركت كنندگان مگر نسبت به افراد خاصي كه از احترام بيشتري برخوردارند، از جمله پيش كسوتان هيئت هاي عزاداري و صاحبان فضل و كمال.

7. پرهيز از منكرات در عزاداري.

فقيه نامي ميرزاي ناييني (قده) در پاسخ به استفتاي اهالي بصره و اطراف آن در خصوص حركت دسته جات عزاداري مرقوم داشته اند:

راه افتادن دسته هاي عزاداري در دهه عاشورا و روزهاي مانند آن در كوچه ها و خيابان ها، از آشكارترين مصاديق عزاداري و رسانيدن پيام حسيني به دور و نزديك است و اشكالي ندارد. در عين حال لازم است، اين شعار بزرگ را از هر كار ناپسند كه شايسته براي چنين عبادتي نيست، پيراست. از خوانندگي حرام و به كارگيري ابزار لهو و رقابت دسته جات در جلو و عقب افتادن از يكديگر بايد پرهيز شود. اگر اين قبيل اتفاقات و كارهاي ناپسند رخ دهد، حرام است، هر چند حرام بودن آن به حركت دسته براي عزاداري سرايت نمي كند [2] همچون نگاه كردن به زن نامحرم در حال نماز است كه خود عملي حرام است ولي نماز را باطل نمي كند. [3] .

8. برگزاري مجالس در ساعت مقرر و مناسب و پرهيز از طولاني كردن آنها و سلب آسايش همسايگان. براي توفيق در اين امر به سخنران و مداح تأكيد نمايند در صورت امكان سر وقت در جلسه حضور يابند.

9. ميانه روي و اعتدال. رعايت اصل اعتدال، از جمله مسائلي است كه هيئت داران بايد سرلوحه كار خود قرار دهند.

10. دوري جستن از مزاحمت و ايجاد صداهاي گوشخراش.

11. رعايت نكات بهداشتي در آشپزخانه، و پاك كردن خون حيواناتي كه جلوي دسته ها سر مي برند.

12. چون برپايي عزاي حسيني اعلان انتظار ظهور منتقم الهي است از خداي بزرگ بخواهد همراهي با امام عصر(عج) در طلب خون سيدالشهداءعليه السلام را روزي او گرداند.

أَسْئَلُ اللَّهَ أَنْ يَرْزُقَنِي طَلَبَ ثارِكُمْ مَعَ اِمامٍ مَنْصور ظاهرٍ ناطقٍ مِنْكُمْ. [4] .

13. سياه پوش كردن بخشي از محيط براي نشان دادن شدت مصيبت و غم و اندوه و استفاده از تبليغات نمادين در بخش هاي ديگر. و نصب اشعار محتشم كاشاني و اشعار دعبل خزاعي (اَفاطِمُ قَوْمي يا ابْنَةَ الْخَيْرِ فَانْدُبِي)

14. بهره گيري از تراكت در مسير رفت و آمد به مجلس.

15. نصب تراكت [5] سلام بر حسين عليه السلام در آبخوري مجلس و الصاق عكس حرم مطهر امام حسين عليه السلام و پرهيز از الصاق عكس هاي دروغين كه به نام امام حسين عليه السلام و قمر بني هاشم عليه السلام در بازار عرضه مي شود.

16. استفاده از پارچه نوشته هايي با خط زيبا كه نام شهداي سرافراز كربلا در آن آمده است.

17. اهداء كتاب هاي مفيد به عزاداران در يكي از شب ها.

18. جدا كردن در ورودي خانم ها و آقايان و محل استقرار آنان.

19. توجه به ديدگاه و نظرات مراجع تقليد. اينها بخشي از انتظاراتي است كه هر فرد دلسوخته و علاقه مندان به مجالس حسيني در اين ايام از اداره كنندگان مجالس مذهبي دارد.

از بانيان محترم استدعا دارم كه در ضرورت امور فوق حقيقتاً بينديشند و در جهت تحقق آنها تلاش نمايند.


پاورقي

[1] بزرگي گفته است: «اخلاص آن است که چون عمل کني، دوست نداري تو را بدان ياد کنند و... بزرگ دارند. و طلب نکني ثواب عمل خويش از هيچ کس، مگر از حق تعالي». تذکرة الاولياء، ص 412.

[2] نک: الشعائر الحسينيه في الميزان الفقهي از عبدالحسين حلي، تحقيق نزار حائري، ص 212-211.

[3] اين جوابيه، در تاريخ پنجم ربيع الاول سال 1345 مرقوم شده است. نک: فتاوي علماء الدين حول الشعائر الحسينية، ص 24 - 21.

[4] زيارت عاشورا، بحارالانوار، ج 101، ص 295.

[5] تراکت عبارت است از کاغذهايي در يک قطع که جملات يا طرح‏هايي بر آن نقش بسته است.