ايجاد وحدت بين همه مسلمانان با استفاده از قانون سهولت و آساني دستورات اسلامي كه خداوند ما را مأمور به آن فرموده ، صورت مي گيرد چنانچه در قرآن مجيد مي فرمايد: «خداوند راحتي و آساني را براي شما خواسته ، نه سختي و دشواري را» [1] .

و نيز پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله و سلم مي فرمايند: «آسان زندگي كنيد و خود را به سختي نيندازيد» [2] .

البتّه نه به اين معنا كه دين را سبك بشماريم و به آن اهميّت ندهيم كه مي فرمايند: «من با شريعت و مذهبي آسان و راحت نزد شما آمده ام .» [3] .

امّا اختلاف عملي بين مسلمانان ، يكي از سه منشأ را دارد:

1- به خاطر اهميّت ندادن و سبك شمردن احكام دين است كه اين كار صحيح نيست .

2- به خاطر حمل بر صحّت كردن ِ اعمال مسلمانان است ، همان طور كه شرع مقدّس به همين كار ما را امر كرده است واميرالمؤمنين عليه السلام مي فرمايند: «به درستي كه ما مأمور به ظاهر هستيم .» [4] .

3- به خاطر اينكه ، اين اختلافات در واقع يك مسأله را دنبال مي كنند، به طوري كه ممكن است دو اجتهاد متفاوت هردو مطابق با واقع باشند، به شكلي كه هر دو نظريه چه با هم مساوي باشند و چه يكي بر ديگري برتري داشته باشند يك حكم را تثبيت نمايند (و دو مصداق براي يك كلّي ِ واحد باشند).

همان طور كه در قصّه حضرت داود و سليمان عليهما سلام هنگامي كه درباره زمين كشاورزي داوري مي كردند (و هر كدام نظريه اي داشتند و نتيجه هر دو يكي بود) خداوند سبحان مي فرمايد: «و ما آن (قضاوت ) را به سليمان آموختيم و به هر يك ازآن دو مقام حكمراني و دانش عطا كرديم .» [5] .

كه تفصيل اين مطلب را در كتاب «كيف نجمع شمل المسلمين » (چگونه مسلمانان را به هم متّحد گردانيم ) آورده ايم .

از همين گفتار معلوم مي شود كه اختلاف نظريّات مسلمانان با يكديگر هيچ اشكالي ندارد همان طور كه درباره فرمايش نبّي اكرم صلي الله عليه و آله و سلم كه فرمودند: «لاَ يُصَلَّي َ الاَّ فِي بَنِي نَضِيرٍ»

(نماز عصر خوانده نمي شود مگر در قبيله بني نضير).

گروهي از صحابه از اين گفتار اين گونه برداشت كردند كه بايد سريع به سوي آنان رويم ولي حتماً واجب نيست نماز عصر را در بين آنان بخوانيم و نماز را در راه خواندند ولي عدّه اي ديگر گفتند: نماز عصر را فقط بايد در بني نضير بخوانيم و در راه جايز نيست اگر چه وقت نماز تمام شود و به آنها نرسيده باشيم. به دليل لفظ صريح رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم كه دلالت بر اين مطلب دارد.

و در هر دو صورت بر هر كدام آنها جايز بود به آن چه كه از كلام آن حضرت مي فهمند عمل نمايند. آنان كه به ظاهر روايت اكتفا مي كنند و آنان كه به منظور و هدف آن حضرت عمل مي كنند هر دو بر طبق اجتهاد خود عملشان صحيح است .