تحريف يعني«متمايل كردن يك چيز از آن مسير اصلي و وضع اصلي كه داشته است يا بايد داشته باشد.» تحريف يا لفظي است يا معنوي. تحريف لفظي آن است كه ظاهر يك چيز يا لفظ آن را عوض كنند و تحريف معنوي يعني «منحرف كردن روح و معني يك جمله يا يك حادثه». پس تحريف يك حادثه يعني علل و انگيزه ها و همچنين هدف و منظورهاي آن حادثه چيزي غير از آنچه هست معرفي شود. عامل تحريف به طور كلّي سه قسم است:

1. عامل عداوت وغرض كه از سوي دشمنان صورت مي گيرد؛

2. عامل اسطوره سازي كه يك حس اصيل در بشر است؛ 3. عامل دوستي و تمايل كه از سوي نزديكان و دوستان صورت مي پذيرد.

ريشه تحريف از روي دوستي در نهضت عاشورا اين است كه عده اي خيال كرده اند چون هدف گريه كردن براي امام حسين (ع) و زنده كردن ياد او است و اين هدف مقدس است، از وسيله نامقدس هم مي توان استفاده كرد:

«عده اي آمدند گفتند گريه بر امام حسين ثوابش آنقدر زياد است كه از هر وسيله اي براي اين كار مي شود استفاده كرد...دستگاه امام حسين (ع) از دستگاه ديگران جداست. اگر اينجا دروغ گفتي بخشيده است، جعل كردي، بخشيده است، تحريف كردي بخشيده است...در نتيجه يك افرادي در اين قضيه دست به جعل و تحريف زده اند كه انسان تعجب مي كند.» [1] .

از ديدگاه شهيد مطهري در حادثه عاشورا، هم تحريف لفظي رخ داده است و هم تحريف معنوي. طبعاً برخي يا بسياري از مواردي كه آن عالم فرزانه به عنوان مصاديق تحريف و جعل بر شمرده اند، در نگاه برخي ديگر، چنين نيست و آن را نمي پذيرند و اساساً از منظري ديگر به اين گونه قضايا مي نگرند ولي نگاه پر دقت و اصولي اين عالم وارسته و جامع نگر را بايد به ديده عنايت و اهتمام نگريست: «تحريف هاي لفظي از قبيل: داستان ليلي و علي اكبر، داستان عروسي قاسم، داستان آب آوردن حضرت ابي الفضل در كودكي براي امام حسين، آمدن زينب در حين احتضار به بالين اباعبدالله (ع)، عبور اسرا در اربعين از كربلا، عدد مقتولين، هاشم بن عتبه با نيزه هجده ذرعي، روز عاشورا 72 ساعت بود، امام حسين با زيّ شاهان از مكه خارج شد، بي خبر بودن امام سجاد (ع) از وقايع، افسانه اسب آوردن زينب براي اباعبدالله و بوسيدن گلوگاه آن حضرت، بيهوش شدن امام سجاد (ع) و امام صادق.» [2] .