بازگشت

استعداد شبيه سازي در حادثه عاشورا


از ديدگاه شهيد مطهري «كساني كه به خاطر يك سلسله اصول و مبادي قيام مي كنند ونهضت مي نمايند در حقيقت به همه جهانيان بعد از خودشان پيامي دارند و به اصطلاح معروف وصيتي دارند. آيندگان بايد با پيام آنها آشنا باشند و نداي آنها را بشناسند». [1] .

قيام امام حسين (ع) نيز از آن دست قيامهايي است كه بر اساس اصول بنيادين اسلام، با روش شناخته شده اسلام و برگرفته از سيره نبوي و علوي سامان يافته و داراي پيام و وصيت شفّاف براي آيندگان است. اگر چه اين نهضت صرفاً براي شبيه سازي و كپي گيري معماري نشده است اما به گونه اي طراحي شده است كه استعداد شبيه سازي در آن وجود دارد. شهيد مطهري معتقد است:

«انسان وقتي تاريخ حادثه عاشورا را مي خواند، استعدادي براي شبيه سازي در آن مي بيند. همان طور كه قرآن براي آهنگ پذيري ساخته نشده ولي اين طور هست و حادثه كربلا هم براي شبيه سازي ساخته نشده ولي اين طور هست. من نمي دانم و شايد شخص اباعبدالله در اين مورد نظر داشته است...متن تاريخ اين حادثه، گويي اساساً براي يك نمايشنامه نوشته شده است. شبيه پذير است، گويي دستور داده اند كه آن را براي صحنه بودن بسازند.» [2] .

اين خاصيت در حادثه كربلا نه صرفاً يك نمايش توخالي و صورت سازي عاري از حقيقت باشد بلكه به خاطر رازي است كه در آن نهفته است:

«آن راز اين است كه اساساً خود اين حادثه، تمام اين حادثه تجسم اسلام است در همه ابعاد و جنبه ها؛ يعني راز اينكه اين حادثه نمايش پذير و شبيه پذير است، اين است كه تجسم فكر و ايده چندجانبه و چند وجه و چند بعد اسلامي است؛ همه اصول وجنبه هاي اسلامي عملاً در اين حادثه تجسم پيدا كرده است؛ اسلام است در جريان و در عمل و در مرحله تحقق.» [3] .

«وقتي بخواهيم به جامعيت اسلام نظر بيفكنيم بايد نگاهي هم به نهضت حسيني بكنيم. مي بينيم امام حسين (ع) كليات اسلام را در كربلا به مرحله عمل آورده، مجسم كرده است ولي تجسم زنده و جاندار حقيقي و واقعي، نه تجسم بي روح. انسان وقتي در حادثه كربلا تأمل مي كند، اموري را مي بيند كه دچار حيرت مي شود و مي گويد اينها نمي تواند تصادفي باشد. وسرّ اينكه ائمه اطهار اين همه به زنده نگه داشتن و احياي اين خاطره توصيه و تأكيد كرده ونگذاشته اند حادثه كربلا فراموش شود، اين است كه اين حادثه يك اسلام مجسم است.» [4] .

بدين ترتيب ائمه اطهار خواسته اند كه داستان كربلا به صورت يك مكتب تعليمي و تربيتي هميشه زنده بماند.


پاورقي

[1] شهيد مطهري، مرتضي، حماسه حسيني، مجموعه آثار، ج 17، ص 668.

[2] همان، ص 368.

[3] همان، ص 379.

[4] همان، ص 382.