محمد عبده، هميار و شاگرد سيد جمال، هيچ دست كمي از استاد خود نداشته و مصلح ديني فعالي است، كه محيط اجتماعي و فرهنگي خود را از تيره گيهاي خرافات و اوهام پاك ساخته است. به تعبير احمد امين، محمد عبده در همنشيني و مصاحبت سيد، نكته ها آموخت و درها سفت:

«عبده در مصاحبت استاد، بصيرت به امور دنيا پيدا كرد كه قبلا تحصيل در «الازهر» او را منانع شده بود و از تصوف خيالي و ذهني به تصوف عملي و فلسفي تحول يافت و مي خواست كه صادقانه به ملت مصر و اسلام خدمت كند و به اصطلاحات ديني و اخلاقي دست يازد و از راه قلم زدن و مقاله نوشتن در مطبوعات با افكار عمومي رابطه برقرار نمايد.»

باز به بيان احمد امين مصري، ميراث انديشه عبده را مي توان در جملات زير خلاصه كرد:

«شيخ مفيد عيده شعور ديني و تجديد نظر مذهبي را احيا كرد و به مسلمانان فهمانيد كه بايد از خواب گرانبار خود بيدار شوند و به اصلاح خود و تكميل نواقص اخلاقي بپردازند. مسلمانان نبايد تنها به گذشته هاي درخشان خود مغرور شوند و فخر بفروشند، بلكه بايد جامعه كنوني و آينده خود را از نو بسازند. عقل، بزرگترين منبعي است كه پشتوانه دين است. اساسا دين به وسيله عقل شناخته مي شود و لذا ضرورت دارد كه دين و عقل را با اجتهاد جديد از نو بشناسد كه مسلمانان با توان اين اجتهاد نو بتوانند با مسائل جديد تمدن عصر حاضر روبه رو شوند. در اين راستا، ضرورت دارد كه مسلمانان همانند ديگران، مسلح باشند و بزرگترين سلاح، سلاح دانش است و در كنار آن اخلاق و دين پشتوانه خود سازند. مايه خوشوقتي آنجاست كه دين مسلمانان (اسلام) آنها را به كسب علم تشويق كرده و به تعقل و خرد ورزي فراخواند و در عين حال از اخلاق فاضله و فضيلت خواهي نيز طرفداري مي كند و اين سه، شاخصه امروز تمدن جديدند.» [1] .