اولين ويژگي خواص آن است كه اهل بصيرتند. موضع گيري هاي آنان براساس ‍بينش اسـت. چـنـيـن نـيـسـت كـه تـعـيـيـن كـنـنـده در حـركـت آنـهـا ايـن و آن، مـوج و جـوّ موجود و... و امـثـال آن بـاشـد، بـلكـه اگـر مـوضـعـي مـي گـيـرنـد و سـخـنـي مي گويند، بر اساس تحليل و بررسي و بصيرت شخصي است.

به تعبير مقام معظم رهبري:

خـواصّ، يـعـنـي كـسـانـي كـه وقـتـي عـملي انجام مي دهند، موضع گيري مي كنند، راهي را انـتـخـاب مـي كـنـنـد، از روي فـكـر و تـحـليـل اسـت. مـي فـهـمـنـد و تـصميم مي گيرند و عمل مي كنند؛ اين ها خواصّند، نقطه مقابلش هم عوام است... [1] .

قـطـب نـماي حركت خواصّ را (بصيرت) تشكيل مي دهد؛ (بصيرت) يك ضرورت مهم در زندگي فردي و اجتماعي جامعه اي است كه بخواهند از (خواصّ) باشند نه عوام.

(بي بصيرتي) مرادف است با (عوام بودن) و همراه است با پوك و بي وزن شدن! و بـا هـر بـادي بـه هر طرف غلتيدن (بصيرت) هم چون چراغي است كه در تاريكي ها روشنگر راه است و نجات بخش از گمراهي!

(بصيرت) آدمي را ثابت قدم نگاه داشته و از سقوط در لغزشگاه ها حفظ مي كند.

ايـن (بـصـيـرت) اسـت كـه آدمي را قادر مي سازد كه حتي در تنهايي و غربت از صراط مستقيم سر برنتابد و از كثرت طرفداران باطل وحشتي به خود راه ندهد. [2] .

از ويـژگـي هـاي خواص، بصيرت است، آنان در پي حق اند و حق شناس و تنظيم كننده و مـوضـع گـيـري هـاي آنـان نـيـز جز اين نيست. بدين جهت است كه پيامبر اكرم (ص) ابتدا (خواص) را با (بصيرت) مي سازد، آن گاه آنان را به ميدان جهاد مي فرستد.

حضرت در تمام مدت اقامت در مكه به رغم سختي ها و فشارها و اصرار دوستان بر صدور فـرمـان جـهاد، اين فرمان را صادر نكرد و تنها به سازندگي فكري و عقيدتي يارانش پرداخت و اين يعني تزريق (بصيرت) و به تعبير استاد شهيد آية اللّه مطهري (قدس ‍سره):

در دوره مـكـه، مـسـلمـانـان تـعـليـمات ديدند، با روح اسلام آشنا شدند، فرهنگ اسلامي در اعـمـاق روحشان نفوذ يافت. نتيجه اين شد كه پس از ورود درمدينه هر كدام يك مبلّغ واقعي اسـلام بـودنـد و رسـول اكـرم (ص) كـه آنها را به اطراف و اكناف مي فرستاد، خوب از عـهـده بـر مـي آمـدند هنگامي كه به جهاد مي رفتند مي دانستند براي چه هدف و ايده اي مي جنگند و به تعبير اميرمؤمنان علي (ع):

(... حَمَلُوا بَصائِرَهُمْ عَلي أسْيافِهِمْ....؛ [3] .

آنـان بـصـيـرت هـا و انـديـشـه هـاي روشـن و حـسـاب شـده خـود را بـر شـمـشـيـرهـاي خـود حمل مي كردند.)

چنين شمشيرهاي آب ديده و انسان هاي تعليمات يافته بودند كه توانستند رسالت خود را در زمينه اهداف اسلام انجام دهند. [4] .