گريه انواعي دارد كه همه انواع آن درشأن امام حسين عليه السلام نيست، حال بايد ببينم چه نوع گريه شايسته امام است:

1- گريه از روي خواري و درماندگي گريه افراد ضعف و ناتواني است كه از رسيدن به اهداف خود و امانده اند و روح و شهامتي براي پيشرفت در خود نمي بينند، مي نشينند و عاجزانه گريه سر مي دهند. هرگز براي امام حسين عليه السلام چنين گريه اي نبايد كرد و آن حضرت از اين نوع گريه بيزار و متنفر است.


2- گريه عجز و زبوني: گريه افرادي است كه از روي عجز و زبوني در اثر ناكامي و احيانا ستم شخصي يا جريان نامناسبي به ورشكستگي افتاده و براي خود احساس خطر مي كنند راه چاره را در گريه مي جويند. به قول صائب تبريزي:



گريه شمع، از براي ماتم پروانه نيست

صبح نزديك است در فكر شب تار خود است



مسلما اين نوع گريه هم مناسب شأن امام نيست.

3- گريه بر اموات: كسي عزيز خود را از دست مي دهد و بر فقدان او گريه مي كند يا به اين جهت گريه مي كند كه آن فقيد در زندگي او مؤثر بوده و به آينده خود نگران است و در اين صورت به حال خود گريه مي كند و يا اين كه به نيكيهاي او اشك مي ريزد. اين نوع گريه هم در شأن امام نيست.

4- از روي رحم و رأفت يا گريه هاي عاطفي: قلب انسان هنگامي كه در برابر حادثه دلخراشي همانند اشك يتيمي، يا بيمار دردمندي ا شخص فقير و تهيدستي و... قرار مي گيرد، متأثر مي شود چه بسا اشك مي ريزد. رسول خدا صلي الله عليه و آله هنگامي كه فرزند خردسال خود ابراهيم را از دست داد و در قبرستان بقيع به خاك سپرد، براي آن كودك آن قدر گريه كرد كه اشك بر محاسنش جاري گرديد به آن حضرت گفته


شد: اي رسول خدا تو ديگران را از گريه منع مي كردي حال خود اين چنين بي تابي مي كني؟! آن حضرت فرمود: «ليس هذا بكاء غضب انما هذا رحمة و من لا يرحم لا يرحم» [1] «اين گريه از روي خشم و نارضايتي نيست، بلكه گريه رحمت و رأفت است و هر كس رحم نكند، مورد رحمت قرار نمي گيرد».

واقعه خونين كربلا، دل را مي سوزاند و قلب و عاطفه هر انساني را به جوش و خروش مي اندازد از اين نظر حادثه يك جنايت و يك مصيبت است و شايد در دنيا مشابه به چنين جنايتي پيدا بشود و گريه كنندگاني هم داشته باشد. گريه از روي رحم و رأفت يك امر طبيعي است. هر انساني به هنگامي مشاهده يك منظره دلخراش متأثر مي شود و اشك مي ريزد چنانكه دشمنان امام حسين عليه السلام روز عاشورا بر حال آن حضرت مي گريستند. انجا كه اهل كوفه از ديدن وضع دلخراشي اسراء بنا كردند گريه و زاري كردن. امام سجاد عليه السلام فرمود: «اتنوحون و تبكون من اجلنا؟! فمن ذا الذي قتلنا؟» «آيا براي ما مي گرييد و بر ما نوحه مي كنيد؟ پس كشنده ما كيست و چه كسي ما را كشت؟!» [2] .

پس گريه از روي رحم و رأفت نيز چندان مناسب نيست. امام حسين عليه السلام از شيعيان خود اين نوع گريه نخواسته است.


5- غم و اندوه: گريه از روي غم و اندوه نيز يكي از گريه هاي طبيعي انسان است كه به هنگام از دست دادن عزيزي يا به خاطر از دست دادن مقام و موقعيتي و يا به خاطر گرفتاري به مصيبتي غم و اندوهي به انسان دست مي دهد و براي اين كه دل خود را سبك كند، گريه سر مي دهد و اين نوع افراد كه دلشان شكسته است، به هنگام سوگواري امام حسين عليه السلام بيش از همه گريه مي كنند و چه بسا از شدت گريه غش كنند ولي آيا اين نوع گريه را مي توان به حساب امام حسين عليه السلام گذاشت؟ هرگز نه.

6- گريه جدائي و فراق: نوع ديگر گريه، گريه فراق است كه كسي به خاطر دوري و جدائي از عزيزي حالت گريه به انسان دست مي دهد. امام حسن مجتبي عليه السلام به هنگام جان دادن بي تابي مي كرد. بعضي از عيادت كنندگان از علت آن پرسيدند امام مجتبي با صداي ضعيف فرمود: براي ذو چيز گريه مي كنم: هول مطلع، فراق دوستان [3] .

پر واضح است گريه بر امام حسين عليه السلام و شهيدان كربلا از اين نوع گريه نيست.