از مـفـاهـيـمـي كـه در زنـدگـي انـسـانـهـا نـقش ايفا مي كند، دريافت و ديدگاهي است كه نسبت به پـيـروزي و شـكست دارند. در يك مبارزه هدفدار، وقتي اهداف مبارزان تأمين شود پيروزند، هرچند خـودشـان فـتـح نـظـامـي بـه دسـت نـيـاورنـد. تـحـقـّق هـدفـهـا هـرچند در زماني ديرتر يا حتّي نـسـل آيـنـده اگـر صـورت پـذيـرد، بـراي مبارزان، پيروزي است. از سوي ديگر، در هر مقطع زمـانـي، تـكـليـفـي كـه بـر دوش انـسـان اسـت اگـر عـمـلي شـود، (عمل به وظيفه) نيز يك پيروزي است هرچند به شكست ظاهري بيانجامد.

امـام حـسـين (ع) هدفي جز اعتلاي حق و بقاي دين و نهي از منكر و مبارزه در راه عزت و كرامت انساني نـداشـت. بـه ايـن هـدف نـيـز رسـيـد، هرچند خود و يارانش در عاشورا به شهادت رسيدند. رسوا سـاخـتن چهره تزويرگرانه امويان، شكستنِ جوّ رعب و وحشت در قيام عليه سلطه جور، دميدن روح احساس تعهّد و مسؤوليّت در برابر اسلام ومسلمين، پديد آمدن انگيزه هاي جهاد ومبارزه در راه حق، همه از اهداف حسيني در نهضت عاشورا بود و اينها همه تحقّق يافت. پس امام حسين، چهره پيروز نبرد عاشوراست.

پـس چـنـان نـيست كه پيروزي، تنها غلبه نظامي باشد. پيروزي خون بر شمشير از همين نوع پـيـروزيـهـاي راسـتـيـن اسـت. روزي در مـدينه، ابراهيم بن طلحه از امام زين العابدين (ع) سؤال كرد كه در ماجراي عاشورا چه كسي غالب و پيروز است؟ امام فرمود:

اِذا دَخَلَ وَقْتُ الصَّلوةِ فَاَذِّنْ وَ اَقِمْ، تَعْرِفُ مَنِ الْغالِبُ) [1] .

چون وقت نماز فرارسيد، اذان و اقامه بگو، خواهي شناخت كه پيروز كيست!

اين همان پيروزي در قالب تحقّق اهداف است، هرچند ديدگان ظاهربين آن را پيروزي نبينند.

از مـنـظـر ديـگـر، آنـان كـه زنـدگـي را همراه با عقيده پاك و درست مي گذرانند و در راه آن عقيده فـداكـاري هـم نشان مي دهند، اينان پيروزند و به تعبير قرآن به (اِحْدَي الحُسْنَيَيْنِ) ـ يكي از دو پيروزي ـ مي رسند، چه كشته شوند، چه غلبه يابند. [2] .

در ديـد عـاشـورايـي، شـهيدان اين راه پيروزند، چون شهادت، فوز اكبر ورستگاري عظيم است و بازماندگانِ از كاروان شهادت، حياتِ بي فتح دارند، چرا كه از نصرتِ حق كوتاهي كرده اند و چه شكستي تلختر از اين؟ سيدالشهداء(ع) هنگام خروج از مدينه، قلم و كاغذي طلبيد وجمله اي كـوتـاه كه يك دنيا عظمت وپيام بلند در آن نهفته بود، نگاشت. نامه، پس از نام خدا خطاب به بني هاشم، تنها همين جمله بود:

(... فـَاِنَّ مـَنْ لَحـِقَ بـي مـِنـْكـُمْ اُسـْتـُشـْهـِدَ وَ مـَنْ تـَخـَلَّفَ لَمْ يـَبـْلُغِ الْفـَتـْحَ، وَ السَّلام.) [3] .

هـركـه به من بپيوندد، به (شهادت) مي رسد و هركس هم تخلّف كند و بازماند، به (فتح) نمي رسد، والسّلام!