بازگشت

عفاف و حجاب


كـرامـت انـسـانـي زن، در سـايـه عـفاف او تأمين مي شود. حجاب نيز يكي از احكام ديني است كه بـراي عـفـيـف سـاختن و پاكدامني زن و حفظ جامعه از آلودگيهاي اخلاقي تشريع شده است. نهضت عاشورا براي احياي ارزشهاي ديني بود. در سايه آن حجاب و عفاف زن مسلمان نيز جايگاه خود را يـافـت و امـام حـسـيـن (ع) و زيـنـب كـبـري و دودمـان رسـالت، چـه بـا سـخـنـانـشـان، چـه با نحوه عـمـل خـويـش، يـادآور ايـن گـوهـر نـاب گـشتند. براي زنان، زينب كبري و خاندان امام حسين (ع) الگـوي حـجـاب و عـفـاف اسـت ايـنـان در عـين مشاركت در حماسه عظيم و اداي رسالت حسّاس و خطير اجتماعي، متانت و عفاف را هم مراعات كردند و اسوه همگان شدند.

حـسـيـن بن علي (ع) به خواهران خويش زينب و ام كلثوم وبه دخترش فاطمه توصيه فرمود كه اگـر مـن كـشـتـه شـوم، گـريـبـان چـاك نـزنـيـد، صـورت مـخـراشـيـد و سـخـنـان ناروا و نكوهيده مـگـوييد. [1] اينگونه حالات، در شأن خاندان قهرمان آن حضرت نبود، بخصوص كه چشم دشمن ناظر صحنه ها و رفتار آنان بود.

در آخـريـن لحـظـات، وقـتي آن حضرت صداي، گريه بلند دخترانش را شنيد برادرش عباس و پسرش عليّ اكبر را فرستاد كه آنان را به صبوري و مراعات آرامش دعوت كنند. [2] .

رفتار توأم با عفاف و رعايت حجاب همسران و دختران شهداي كربلا و حضرت زينب، نمونه عملي مـتانت بانوي اسلام بود. امام سجاد(ع) نيز تا مي توانست، مراقب حفظ شؤون آن بانوان بود. در كـوفـه بـه ابـن زيـاد گـفـت: مـرد مـسـلمـان و پاكـدامـنـي را هـمـراه ايـن زنـان بفرست، اگر اهل تقوايي! [3] .

بـه نقل شيخ مفيد: پس از كشته شدن امام حسين (ع) وقتي گذار عمر سعد نزد زنان و دختران امام شـهـدا افـتـاد، زنـان بر سر او فرياد زدند و گريستند و از او خواستند كه آنچه را از آنان غارت شده به آنان بازگردانند، تا به وسيله آنان خود را بپوشانند. [4] .

بـه نـقـل سـيـد بـن طاووس: شب عاشورا امام حسين (ع) در گفتگو با خانواده اش آنان را به حجاب و عـفـاف و خويشتن داري توصيه كرد. [5] روز عاشورا وقتي زينب كبري، بي طاقت و صـبـر شد و به صورت خود زد، امام به او فرمود: آرام باش، زبان شماتت اين گروه را نسبت بـه مـا دراز مكن. [6] در حادثه حمله دشمن به خيمه ها و غارت آنچه آنجا بود، زني از بـنـي بـكـر بـن وائل از بـانـوان حـرم دفـاع كـرد و خـطـاب كـرد كـه: اي آل بـكـر بـن وائل! آيـا دخـتـران پـيـامـبـر را غـارت مي كنند و جامه هايشان را مي برند و شما مي نگريد؟ [7] .

دخـتـران و خـواهـران امـام، مـواظـب بـودنـد تـا حـريـم عـفـاف و حـجـاب اهـل بيت پيامبر تا آنجا كه مي شود، حفظ و رعايت شود. ام كلثوم به مأمور بردن اسيران گفت: وقتي ما را وارد شهر دمشق مي كنيد از دري وارد كنيد كه تماشاچي كمتري داشته باشد. و از آنان درخـواسـت كـرد كـه سـرهـاي شـهـدا را از مـيـان كـجـاوه هـاي اهـل بـيـت فـاصـله بـدهـنـد تـا نـگـاه مـردم بـه آنـهـا بـاشـد و حـرم رسـول الله را تـمـاشـا نـكـنـنـد و گـفـت: از بـس كـه مـردم مـا را در ايـن حال تماشا كردند، خوار شديم.! [8] .

از اعـتـراضـهـاي شديد حضرت زينب (س) نيز به يزيد، اين بود كه: اي يزيد! آيا از عدالت اسـت كـه كـنيزان خود را در حرمسرا پوشيده نگاه داشته اي و دختران پيامبر را به صورت اسير شهر به شهر مي گرداني، حجاب آنها را هتك كرده، چهره هايشان را در معرض ديد همگان قرار داه اي كه دور و نزديك به صورت آنان نگاه مي كنند؟! [9] .

هـدف از نـقـل ايـن نـمونه ها نشان دادن اين نكته است كه هم خاندان امام حسين (ع)، نسبت به حجاب و عـفـاف خـويـش مـواظـبـت داشـتـند، و هم از رفتار دشمن در اين كه حريم حرمت عترت پيامبر را نگاه نداشته و آنان را در معرض تماشاي مردم قرار داده بودند، بشدّت انتقاد مي كردند.

بـا آنـكـه زير دست دشمن بودند و داغدار و مصيبت زده از منزلي به منزلي و از شهري به شهري و از بازاري به درباري آنان را مي بردند، امّا آنان با نهايت دقت، نسبت به حفظ شأن و مرتبه يـك زن پـاكـدامـن و مـتـعـهـّد مـراقـبـت داشـتـند. و در همان حال نيز سخنرانيهاي افشارگرانه و انجام رسـالت و تـبـيـين و دفاع از اهداف شهدا بازنمي ماندند. حركت اجتماعي سياسي، در عين مراعات حجاب و عفاف. و اين درسي براي بانوان در همه دورانها و همه شرايط است.


پاورقي

[1] موسوعة کلمات الامام الحسين، ص 406.

[2] وقعة الطف، ص 206.

[3] تاريخ طبري، ج 4، ص 350.

[4] ارشاد، شيخ مفيد، ج 2، ص 113.

[5] الملهوف علي قتلي الطفوف، ص 142.

[6] همان، ص 151.

[7] همان، ص 181.

[8] همان، ص 142.

[9] همان، ص 218.