در پيش گفتيم كه چگونه عزاداري ها به پا شد و دليل و فلسفه آن عزاداري ها چه بود. در اينجا بحث ديگري را مطرح مي كنيم كه پايه ها و اركان اصلي اين مجالس چيستند، و از چه استوانه اي تشكيل مي گردند. اگر اين بحث به خوبي تبيين شود، هم تا اندازه اي فلسفه عزاداري و گريستن بر اباعبداللَّه روشن مي شود، و هم جهت گيري آن مشخص مي شود، و موضوع بحث ما را كه اصلاح وضعيت محافل و مجالس و هيئت هاي مرثيه خواني باشد آشكار مي كند.

واقع آن است كه عزاداري حسين عليه السلام بر دو پايه اساسي استوار است. استوانه بعد عاطفي، و استوانه جهت گيري عقلاني. آنچه موجب حيات و دوام نهضت مي گردد و موجب فراموش نشدن عاشورا مي شود و جنبه حماسه و پيام حسين عليه السلام را تضمين مي كند، روضه خواني و عزاداري و ذكر مصيبت و بعد عاطفي است و آنچه هويت نهضت را تشكيل مي دهد و روح و حقيقت قيام حسيني است و در فلسفه قيام اباعبداللَّه آمده است و اصل و اساس آن است، حفظ دين و عدالت و آزادگي و مبارزه با ستم و تنفر از آشتي پذيري و هجوم به دشمن است كه در مجموع در بعد عقلي و جهت گيري عقلاني عزاداري خلاصه مي گردد.

اين دو مكمل يكديگرند و هيچ كدام بدون يكديگر اين هدف را به مقصد نمي رساند. براي اينكه بتوانيم اين موضوع را بهتر بازگو كنيم به توضيح يكايك آنها مي پردازيم: