بازگشت

مقدمه


واقعه ي عاشوراي سال 61 ه. ق گر چه از ابعاد مختلف سياسي، اقتصادي و اخلاقي قابل مطالعه و تحقق است و تاكنون نيز بدان پرداخته و درباره ي آن سخنها گفته و مطالبي نوشته اند، اما يكي از زواياي مهم و قابل توجه در اين واقعه، بعد حماسي و نظامي آن است كه مستقلا بدان پرداخته نشده است. اين واقعه كه تبلور تضادهاي اعتقادي و سياسي بوده به صورت فعل و انفعالات نظامي روز عاشورا و روزهاي قبل از آن عينيت يافت.

درست از زماني كه عبيدالله بن زياد خود را به كوفه رساند، تحركات نظامي آغاز شد و مقدمات وقوع اين واقعه غم انگيز و اين نبرد نابرابر شروع شد. ابن زياد تدابير لازم نظامي را انديشيد، و نيروهاي نظامي لازم را تهيه و تدارك كرد. امام حسين (ع) گرچه قبل از رسيدن به محدوده ي تحت كنترل در كوفه، از قطقطانه تا كربلا از انجام اين اقدامات باخبر شد و در عين حال به راه خود ادامه داد، اما در اولين برخورد با نيروهاي تحت امر حر بن يزيد رياحي، كه در قطقطانه به هم رسيدند، امام حسين (ع) عمليات رواني خود را شروع كرد كه تا آخرين لحظات درگيريهاي روز عاشورا بطور دو جانبه ادامه يافت، كه بخشي از بررسيهاي اين مقاله را تشكيل مي دهد. همچنين درباره ي آب و رويدادهاي پيرامون آن، تدابير امام حسين (ع) در مورد انتخاب محل استقرار اردوي خود و رويدادهاي روز عاشورا و آمار و ارقام نفرات طرفين و قربانيان و چگونگي سازمان رزم بحث شده است.

شيوه كار بدين گونه است كه ضمن اينكه روايات و مندرجات منابع دست اول با هم تطبيق يافته، مطالب مطالعات و تحقيقات درباره ي اين موضوعات با منابع اصلي مقايسه شده تا صحت و سقم مطالب سنجيده شود و تحريفات موجود استخراج گردد. اميد است استادان ارجمند در تكميل و غناي آن و در جهت برداشتن گامهاي بعدي مرا از راهنماييهاي خود بهره مند فرمايند.