بازگشت

چكيده


در اين مقاله به ابعاد نظامي واقعه عاشورا اعم از جنگ رواني، تهميدات و تدابير دو طرف درگير، هدفها، ارزيابي و مقايسه تعداد نيروها و سازمان رزم، آب و رويدادهاي پيرامون آن و ساير مسايل پرداخته شده است. شيوه كار بدين صورت است كه ابتدا با استناد به روايات و منابع قوي، اصل مسأله ارائه شده و با مبنا قرار دادن آن، تحريفات موجود در تحقيقات انجام شده مورد نقد و بررسي قرار گرفته و در نهايت نتيجه اي ارائه شده است.

در بحث جنگ رواني به عمليات رواني امام حسين (ع) و يارانش در قالب سخنرانيها، موعظه ها، مذاكرات، گفتگوهاي مستقيم و رجزها اشاره شده است. از طرف اردوگاه امويان نيز تحركاتي وجود داشته كه بدان نيز پرداخته شده است.

هدفهاي طرفين متفاوت بود. عبيدالله قصد تسليم و بيعت امام را داشت اما امام حسين (ع) شهادت را برگزيدند. در بحث مربوط به تمهيدات طرفين، ابتدا به اقدامات عبيدالله بن زياد از زمان رسيدنش به كوفه تا رويدادهاي روز عاشورا كه به صورت فرستادن دسته هايي از نيروها براي كنترل راه ها و مرزهاي كوفه و بصره و نيز كنترل و سركوب و قتل و غارت اردوي كوچك امام حسين (ع) صورت گرفته است اشاره مي شود. در مورد تدابير امام حسين (ع) به چگونگي محل استقرار اردو ويژگيهاي آن و كندن خندق اطراف خيمه ها و مسأله تل اشاره مي گردد و به ابهامات و تحريفات نيز پاسخ داده مي شود. همچنين در مورد آب و رويدادهاي مربوط به آن، بستن آب به روي ياران امام و عكس العملهاي امام در اين مورد محور بحث قرار گرفته است. در مورد افراد و استعدادهاي رزمي طرفين به انعكاس آمار و ارقام منابع درباره ي تعداد افراد طرفين براي درگيري و تلفات آنها اشاره و نتيجه لازم گرفته شده است. در مورد رويدادها ابتدا مراحل نبردها و سپس چند مورد از تحريفات مورد بررسي قرار گرفته است.