ابوالقاسم علي بن حسن بن هبة الله شافعي دمشقي مشهور به ابن عساكر به سال 499 هجري در دمشق به دنيا آمد و در سال 571 هجري در همان شهر از دنيا رفت. وي از بزرگترين راويان و حافظان حديث و مورخان اسلامي است كه شهرت چشمگيري در سرزمينهاي اسلامي به دست آورد. [1] ابن عساكر در دوران حكومت ايوبيان در شام مي زيست. در اين دوران با تسلط ملك نورالدين محمود زنگي، ملك عادل و سلطان صلاح الدين ايوبي، مكتب اهل سنت سكان دار صحنه ي سياست بود و تنازعاتي كه در اين دوران با فاطميان شيعي مصر وجود داشت بسياري از متفكران و علماي حديث و تاريخ اهل سنت را به ميدان كشانيد و حكومتهاي وقت نيز با حمايت خود از آنان مسير تاريخنگاري در شام را به همان گونه اي كه تمايل داشتند جهت دادند. ابن عساكر نماينده ي اين طبقه و سرآمد آنان بود ولي چندان وقعي به تمايلات حكومت نمي گذاشت و به نظر مي رسد به عنوان يك مورخ منصف، به رغم جو نامساعد زماني رسالت خود را بخوبي انجام داد. وي از ائمه شيعه بويژه امام علي (ع)، حسن (ع) و حسين (ع) با احترام فراوان ياد كرده و به ذكر فضائل آنان مي پردازد. او در عرصه ي علم و فقه و حديث يكه تاز ميدان بود و شاگردان و راويان فراواني داشت كه هر كدام براي خود در عالم اسلامي وزنه اي محسوب مي شدند. چنانكه تراجم نويسان گويند چهل سال از عمر خود را به تصنيف گذرانيد و بيش از 20 سال عمر خود را در مسافرتهاي علمي به مصر، بغداد، كوفه، ايران و... سپري كرد و افزون بر يكصد تأليف از خود بر جاي گذاشت. [2] .

از مهمترين نوشته هاي ابن عساكر، «تاريخ مدينه ي دمشق» است كه در هشتاد جلد تأليف شده است.

وي تأليف خود را، كه در برگيرنده ي تاريخي عمومي از سده هاي صدر اسلام بويژه دمشق است، از آغاز بناي اين شهر در تاريخ شروع كرده و پس از آن به شرح زندگي صحابه ي پيامبر (ص)، تابعان، محدثان، مشاهير و علماي اسلام تا سده ششم هجري مي پردازد. شيوه كار او شباهت فراواني با تاريخ بغداد خطيب بغدادي دارد و الذهبي نيز در تاريخ الاسلام تا حدودي از او پيروي كرده است. وي يكي از مجلدات تاريخ دمشق خويش را به شرح حال امام حسين (ع) و قيام وي اختصاص داده كه توسط محمدباقر محمودي به سال 1970 در يك جلد مستقل در بيروت با عنوان «ترجمه ريحانة رسول الله الامام الشهيد حسين بن علي بن ابيطالب (ع) من تاريخ دمشق لابن عساكر» به چاپ رسيده است. اين جزء بسيار مفصل و طولاني، و قريب به 400 صفحه چاپي در قطع رحلي است. [3] .

ابن عساكر به رغم تمايلات ديني و مذهبي خود، برخلاف ساير تاريخنگاران اهل سنت در شام، تقريبا قيام حسين (ع) را با بي طرفي گزارش كرده ولي نقاط ضعف و تحريفات فراواني در آن به چشم مي خورد كه در اين مبحث به آنها اشاره خواهيم كرد.