بازگشت

نمونه اي از وضعيت اقتصادي مردم در دوران خليفه دوم


وقتي مدائن پايتخت ساسانيان در زمان خليفه دوم سقوط كرد، آنقدر از طلا و جواهرات و غنائم جنگي و لباس و زيورآلات سلطنتي، به دست آمد كه قابل شمارش نبود، غنائم مذكور علاوه بر خزينه ساسانيان، داراي امور عتيقه و هداياي ملوك سابق نيز بود،

اشياء گرانقدري مانند زره هرقل امير روم و خاقان شاه ترك و داهر شاه هند و زره بهرام چوبين و زره سياوخش و شمشيرهاي كسري، و هرمز و قباد و فيروز و هرقل و خاقان و داود و بهرام و همراه با مجسمه هاي جواهرنشان و تاج سلطنتي در ميان آنها بود.

به گونه اي كه وقتي سعد ابن ابي وقاص غنائم جنگي را تخمين كرد و يك پنجم را به مدينه فرستاد و چهارپنجم را تقسيم نمود، سهم هر سرباز شصت هزار شد، اين ماسواي زمينها و خانه ها و امور غير منقول بود، و هنگامي كه فرش سلطنتي كسري را كه شصت ذراع در شصت ذراع بود و در هنگام زمستان كه گل و گياه نبود، شاهزادگان بر روي آن غذا مي خوردند، زيرا در آن تصوير باغستانها و گلها به گونه ايي بسيار زيبا همراه با تصوير رودخانه ها قرار گرفته بود،

و تمام فرش با طلا و ياقوت و جواهرات زينت شده بود به مدينه آوردند عمر بعد از تقسيم ساير غنائم ميان مردم، اين فرش گرانبها را نيز تقسيم كرد، به گونه اي كه سهم حضرت امير عليه السلام كه از بهترين قسمت ها هم نبود، بيست هزار شد. [1] .

و در جنگ جلولاء و فتح حلوان در سال شانزدهم هجري، وقتي غنائم جنگي را تقسيم كردند، سهم هر سواره نه هزار درهم يا دينار و نه اسب شد، البته پياده نصف اين مقدار است، گفته اند كه غنائم جنگي سي ميليون بوده است. [2] .

در جنگ موصل و تكريب به سواره سه هزار درهم و به پياده هزار درهم دادند و يك پنجم را هم به مدينه نزد عمر فرستادند. [3] .

خلاصه آنكه، مضافا به انبوه غنائم جنگي كه نصيب مجاهدين مي شد، اهل مدينه از سهم خمس بهره وافر مي بردند.

در زمان خليفه اول به عراق و شام لشكركشي شد، و در زمان خليفه دوم دمشق و بلاد ساحل دمشق فتح شد، و از سال چهاردهم به بعد حمله به ايران و تسخير تدريجي شهرهاي كشور وسيع ايران آغاز شد در سال پانزدهم حمص و بعلبك و حلب و انطاكيه و بيت المقدس فتح شد، در سال شانزدهم شهرهاي غربي و مدائن پايتخت ساسانيان فتح شد، و همينطور روند پيروزيها ادامه مي يافت تا اينكه در سال بيستم هجري مصر فتح شد، يعني وسعت مملكت اسلامي از حجاز به شرق و غرب عالم، تا اروپا و آسيا و آفريقا گسترش يافت.


پاورقي

[1] کامل ابن اثير ج 2 ص 518 و 522.

[2] کامل ابن اثير ج 2 ص 518 و 522.

[3] کامل ابن اثير ج 2 ص 526.