بينش عبرت آموزي از حوادث تاريخي، بينش امامان شيعه، اين مفسران واقعي قرآن كريم است. تشويق و دعوت فراواني كه اين انوار تابناك به تفكر وانديشه نموده اند يكي از ابعاد آن باز كردن زاويه اي براي عبرت آموزي از پيشينيان است:

حسين صيقل گويد: از امام صادق عليه السلام پرسيدم درباره آن چه كه مردم روايت مي كنند كه «يك ساعت انديشيدن بهتر از عبادت يك شب است»، معناي آن چيست؟ اين چگونه انديشه اي است؟ حضرت فرمود:

«يمر بالخربة أو بالدار فيقول: أين ساكنوك؟ أين بانوك؟ ما بالك لا تتكلمين!؛ [1] .


از خرابه يا خانه اي كه مي گذرد بگويد: ساكنانت كجا هستند؟ سازندگانت كجايند؟ چرا سخن نمي گوييد؟»



هرگز شده زين خاك بجويي كه تن كيست

وين گرد غم آلود غبار بدن كيست



از زير قدومت شدي آگاه كه آيا

مأواي كه خواهد شد و يا كه وطن كيست



بر خاطر تو هيچ گذشته است به بستان

كاين پنبه نو خاسته آيا كفن كيست



آن غنچه ي خندان كه نمودست دهن باز

لب هاي پر از خنده و شكر شكن كيست



آن خشت كه سر بر سر هم هشته به هر كاخ

اعضاي كه مي باشد و يا خاك تن كيست



آن رخنه ي ديوار كه بر ديده هويداست

چاك دل سوزان كه خندان دهن كيست



امروز كه خاك دگران شد چمن ما

تا روز دگر خاك من و تو چمن كيست [2] .



اين نگاه است كه آدمي را از دل بستن به دنيا و مظاهر آن باز داشته و به عشق باقي علي الاطلاق حضرت حق سوق مي دهد.

اما علي عليه السلام فرمود:

«ان التفكر يدعوا الي البر و العمل به؛ [3] .


تفكر و انديشه انسان را به نيكي و انجام دادن آن مي كشاند».

امامان شيعه عليهم السلام گاه با طرح عبرت آميز تاريخ آن چنان طوفاني در دل ها ايجاد مي كردند كه تمامي دنيا و جلوه هاي آن در برابر ديدگان شنونده رنگ مي باخت تا آن جا كه حتي شقي ترين دشمنان نيز به گريه مي افتادند؟