بازگشت

سرنوشت جباران


گاه سخن از عبرت آموزي از اقوام سركش است:

«فاعتبروا بما أصاب الأمم المستكبرين من قبلكم من بأس الله و صولاته و وقائعه و مثلاته و اتعظوا بمثاوي خدودهم و مصارع جنوبهم و استعيذوا بالله من لواقح الكبر كما تستعيذونه من طوارق الدهر؛

از آن چه به ملت هاي مستكبر پيشين از عذاب و كيفرها و عقوبت ها رسيده عبرت گيريد و نيز عبرت گيريد از تيره خاكي كه رخساره هاشان بر آن نهاده است و زمين هايي كه پهلوهايشان بر آن افتاده است و به خدا پناه بريد از كبري كه در سينه ها داريد چنان كه بدو پناه مي بريد از بلاهاي روزگار كه پيش آيد».

گاهي علي عليه السلام شخصا نام برخي از اقوام سركش را برده و به عبرت آموزي از سرنوشت آنها دعوت كرده است:

«و ان لكم في القرون السالفة لعبرة. أين العمالقة و أبناء العمالقة؟ أين الفراعنة و أبناء الفراعنة؟ أين أصحاب مدائن الرس الذين قتلوا النبيين و أطفؤوا سنن المرسلين و أحيوا سنن الجبارين، أين الذين ساروا بالجيوش و هزموا بالألوف و عسكروا العساكر و مدنوا المدائن؛ [1] .


همانا در روزگاران گذشته براي شما پند است. كجايند عملاقيان [2] و فرزندان آن ها؟ كجايند فرعون ها و فرزندانشان؟ كجايند مردمي كه در شهرهاي رس [3] بودند؟ همان ها كه پيامبران را كشتند و چراغ پر فروع سنن آن ها را خاموش و راه و رسم ستمگران و جباران را زنده ساختند؟ كجايند آن ها كه با لشكرهاي گران به راه افتادند و هزاران نفر را هزيمت دادند، سپاهيان فراوان گرد آوردند و شهرها بنا نهادند».


پاورقي

[1] نهج‏البلاغه، خطبه‏ي 182.

[2] «عمالقه» يا «عماليق» نامشان در «عهد عتيق» مکرر آمده است؛ در سفر تکوين است که عماليق از کنيز اليفاز که تمناع نام داشت زاده شد. اين قوم با يهوديان دشمني داشتند، جدعون آن‏ها را شکست داد و داود نيز، و سرانجام نابود شدند. در تاريخ‏هاي اسلامي «عماليق» از نسل «سام بن نوح» و يا حام بن نوح‏اند. سرزمين آنان ميان کنعان و مصر در دشت سينا، بوده است. و برخي گفته‏اند عمالقه طسم جديس و ثمودند. نهج‏البلاغه، ترجمه دکتر شهيدي، ص 494 و ص 495.

[3] «اصحاب الرس» که نام آنان در سوره‏هاي «فرقان» و «ق» آمده است؛ قومي است بعد از ثمود که در کنار چاهي به نام رس مي‏زيستند، پيامبر خود را هلاک کردند و گفته‏اند امت شعيب بودند و بعضي رس را رود ارس گرفته‏اند. همان، ص 495.