در فقه اسلامي براي انجام امر به معروف و نهي از منكر مراحلي بر شمرده اند كه عبارتند از:

1 - انكار قلبي: يعني كسي كه كار ناپسندي را شناخت و ملاحظه كرد كه كسي آن را انجام مي دهد در قلب خويش از آن مطلب ناراحت شود البته در اين صورت بطور معمول آثار آن در چهره فرد آشكار مي شود.


2 - انكار با زبان: يعني مؤمن هنگامي كه كار ناپسندي را مشاهده كرد با زبان و كلام بر سر افراد فاسد مي كوبد البته اول با زبان نرم و استدلالي و مخفيانه به فسادگران نصيحت كند و اگر تأثير نكرد فرياد كشد.

3 - اقدام عملي: يعني جلوگيري عملي از منكرات بوسيله مانع تراشي و جلوگيري از اقدام فسادگران مرحله بعدي از منكر است.

4 - اقدام به زدن يا كشتن (جنگ): اين آخرين مرحله امر به معروف است و وقتي اجرا مي شود كه مراحل قبلي تأثيري نكند البته اين مرحله در حوزه اختيارات امام عليه السلام و ولايت امر مسلمين است و هر كس بخواهد آن را انجام دهد لازم است از حاكم شرع اجازه بگيرد [1] .

قيام امام حسين عليه السلام نيز بر همين پايه و اساس بود يعني در حقيقت امام حسين عليه السلام يك برنامه سياسي و عملي مبارزه با طاغوت را در چهارچوب نهي از منكر ارائه كرد و همانطور كه در مراحل مبارزه بيان كرديم نخست كارگزاران حكومت از نصيحت كرد سپس اقدام به مبارزه ي مسلحانه كرد و همه اينها در چهارچوب نهي از منكر بود همانطور كه در وصيت خود به برادرش فرمود: «اريد ان امر بالمعروف و انهي عن المنكر...» [2] من مي خواهم امر به معروف و نهي از منكر بكنم.