بازگشت

وجه تسميه سبك وقوع


چون در اين سبك، حالات عاشقانه بدان گونه كه هست به تصويركشيده مي شود و شاعر سـعـي در تـرسيم اتّفاقاتي دارد كه در عالم واقع به وقوع مي پيوندد ـ و نه در عالم خيال ـ لذا اين شيوه را سبك وقوع ناميده اند.

بـا عـنـايـت به زبان ساده، بيان صميمي و عاطفي و فضاي تصويري شعر عاشورايي امـروز، مـطـرح كردن حضور موفّق سبك وقوع در شعر عاشورايي دو دهه اخير چندان غريب نيست.

اگـر زبـان بـه كـار گـرفـتـه شـده در شـعر عاشورايي دو دهه اخير خصوصاً در غالب غـزل، بـا زبان صريح و عريان و در عين حال كنجكاوانه و مضمون گرايانه سبك وقوع وجـوه مـشـتـرك فراواني دارد، از نظر موضوعي نيز در ميان اين دو همانندي هاي زيادي به چشم مي خورد. اگر موضوع سبك وقوع در غزل، حالات بيدلانه و موضوعات عاشقانه اي اسـت كـه در هـمـيـن كـره خـاكـي بـراي دو دلداده اسير عشق مجازي اتّفاق مي افتد، در شعر عـاشـورايـي و شعر مقاومت نيز، صورت آسماني اين عشق هاي لايزالي به تصوير كشيده مي شود.

كـدام عـشـق را در ايـن عالم خاكي، آسماني تر از عشق يك مادر به تنها فرزندش پيدا مي كـنـي كـه او را بـا هـزاران امـيـد و آرزو در دامـن عـاطـفـه آمـيـز خـود پـرورانـده و بـعد همراه عـاشـوراييان زمانش به جبهه فرستاده باشد؟! و اينك با جسد متلاشي شده اي رو به رو مـي شـود كـه خـاطـرات شيرين يك عمر او را تداعي مي كند، و شاعري كه مي خواهد عواطف پـاك و زلال ايـن مـادر دلسـوخـته و فداكار را به تصوير بكشد، كدام سبك را مي تواند مناسب تر از سبك وقوع براي بيان واقعي اين حالات بيدلانه انتخاب كند؟!

مـويـه هـا و دل بيقراري هاي يك دختر خردسال در سوگ پدر شهيدي كه عميقاً دوستش دارد، بـيـتابي هاي يك خواهر با وفا در سوگ برادر شهيدي كه هنوز كوچ هميشگي او را باور نكرده است، آشفتگي و برافروختگي مادر مهرباني كه چشم به راه فرزندي نشسته است كـه در آغوش پر مهر پدر جان سپرده، و دهها صحنه تكان دهنده ديگر، سوژه هاي مناسبي است كه مي تواند در سبك وقوع به بهترين شيوه ممكن، ترسيم شود.

اگـر در سـبـك وقـوع، مـوضـوع عـشـق مـجـازي و خـاكـي مـطـرح اسـت، در غـزل عـاشـورايـي دو دهـه اخـيـر عـشـق هـاي آسـمـانـي در نـهايت روشني به چشم مي خورد. بـنـابـرايـن صـورت افـلاكـي ايـن عـشـق هـاي خـاكـي در شـعر عاشورايي امروز، صورت مـتـكـامـل مـوضـوع سـبك وقوع است و به تعبير ديگر، عشق ـ اين حادثه ناگهاني ـ در سبك وقـوع، صـورت زمـيـنـي خود را به نمايش مي گذارد و در شعر عاشورايي امروز، هيأت افـلاكـي اش را در مـعـرض بـروز و ظـهـور قـرار مـي دهـد. نـيازي به توضيح ندارد كه مـجـمـوعـه شـعـر عـاشـورايـي دو دهـه اخـيـر خـصـوصـاً قـالب غزل، از يك سبك و سياق پيروي نمي كند و هستند شاعراني كه سبك هاي ديگري را براي بـيـان حـادثـه خـون نـگـار عاشورا برگزيده اند، و در اين ميان شاعران دقيقه ياب نكته سـنـجـي كـه از سـبـك وقـوع سـود جـسـته اند، توانسته اند رابطه صميمانه تري را با مخاطبان آثار خود برقرار سازند.