يـكـي از دلايـل عـنـايـت مـعـصـومـيـن (ع) بـه اشـعـار ارزشـي و هـدفـمـنـد، تـمـثّل آنان به ابيات برگزيده اي از شعر شعراي عرب است كه براي پرهيز از اطاله كلام به نقل چند نمونه از اين گونه تمثّلات، بسنده مي شود:

1 ـ تمثّل رسـول خدا (ص) به بيتي از ابوعقيل لبيد بن ربيعه عامري (متوفّي 41 ه‍. ق) و دارنده مـعـلّقـه مـعروف هشتاد و هشت بيتي، و نواختن او با اين جمله: (اَصْدَقُ كلمَةٍ قالَتْهَا العرَب، كلمة لبيد) [1] .

يعني: راست ترين سخني كه عرب گفته است، گفته لبيد است.

2 ـ تمثّل امام علي (ع) در خطبه شقشقيّه به بيتي از ابوبصير ميمون بن قيس معروف به اعشي كبير [2] .

3 ـ تـمـثـّل امـام حـسـيـن (ع) در روز عـاشـورا بـه شـعـري از فـروة بن مسيك مرادي، و نيز تمثّل آن حضرت به پنج بيت از اشعار پندي يك شاعر عرب. سيّد علي خان شيرازي به نقل از كتاب (خلق الانسان) نوشته فاضل نيشابوري، مي نويسد كه آن حضرت به هنگام وعظ و اندرز، غالباً از اين ابيات استفاده مي كردند [3] .

4 ـ تـمـثـّل امـام جـعـفـر صـادق (ع) بـه پنج بيت شعر از ابوذر غفاري، و نيز به ابيات ديگري از شعراي عرب [4] .

5 ـ تمثّل امام موسي بن جعفر (ع) به بيتي از كعب بن مالك [5] .

6 ـ تـمـثـّل امـام عـليّ بـن مـوسـي الرّضـا (ع) بـه شـعـر دعبل، و نيز به سه بيت از شاعري ديگر [6] .

7 ـ تمثّل امام حسن عسكري (ع) به سه بيت از دو شاعر عرب به هنگام ديدار با عيسي بن شيخ در زندان [7] .