بازگشت

حركت حذفي


اين حركت پيامبر (ص)، از زمان نزول سه آيه پاياني سوره شعراء درمكّه كه پايگاه مهمّ شـعـر عـصر جاهلي بود ـ شكل گرفت و تا پايان حيات آن حضرت ادامه پيدا كرد. آن سه آيه عبارت بودند از:

(وَالشُّعَراءُ يَتَّبِعُهُمُ الغاوُنَ؛) و شاعران را، گمراهان پيروي مي كنند.

(اَلَمْتَرَ اَنَّهُمْ في كُلِّ وادٍ يَهيمُونَ؛) آيا نديده اي كه آنان در هر واديي سرگردانند؟!

(وَ اَنَّهـُمْ يـَقـُولُونَ مـا لا يـَفْعَلُونَ؛) و به درستي كه آنان (مطالبي) مي گويند كه به آنها عمل نمي كنند!

بـر اسـاس ايـن آيـات، شعراي عصر جاهلي از آن جهت در اين جريان حذفي قرار گرفتند كه:

اوّلاً، گمراهان از آنان پيروي مي كردند، چرا كه خود، در مسير گمراهي قرار داشتند؛

ثانياً، سرگرداني ناشي از بي هدفي بر زندگي روزمرّه آنان سايه انداخته بود؛

ثالثاً، به گفتار خود عمل نمي كردند و (شعر) آنان صرفاً جنبه (شعاري) داشت.

ابن ابي شبيه و احمد از ابي سعيد روايت كرده اند:

روزي بـا رسـول خـدا (ص) در مـسـيـري حركت مي كرديم كه ناگهان در اثناي راه شاعري پـيـدا شـد و مـرتـجـلاً بـه سـرودن ابـيـاتـي (از نـوع ضـدّ ارزشـي) پـرداخـت. رسول خدا (ص) پس از شنيدن شعر اين مرد عرب، فرمودند:

(لاََنْ يَمْتَلِيَ جَوْفُ رَجُلٍ قِيعاً، خَيْرٌ لَهُ مِنْ اَنْ يَمْتَلِيَ شِعْراً.) [1] .

اگر شكم انسان از چرك و كثافت پر شود، بهتر از آن است كه پر ازشعر گردد!


پاورقي

[1] ترجمه تفسير الميزان، ج 15، ص 518؛ نهج الفصاحه، حديث شماره 2215.