بازگشت

در توصيف امام در غزلي با مطلع






بوي گندم بوي باران مي دهي

بوي عطر تازه ي نان مي دهي



آمده است:



بوي عاشوراي خونين حسين

بوي گلزار شهيدان مي دهي [1] .



د. جنبه هاي ادبي همراه با بهره گيري از استعاره، تشبيه و تعبيرهاي مجازي: گرچه در خلال اشعار نقل شده در تمام صحنه ها چنين مواردي فراوان يافت مي شود و اصولا اين مرحله دستاويز اصلي ارباب سخن است، اما از جهت بازبيني و اهميت نظر به ديدگاه خاص شاعران براي نمونه، آثاري را نيز در اين زمينه به استشهاد مي طلبيم تا هماننديهاي برگزيده ي شاعر بيان وجه شبه ها و الهامبخش آنان مشخص گردد.



بي درد مردم، ما خدا، بي درد مردم

نامرد مردم، ما خدا، نامرد مردم



از پا حسين افتاد و ما بر پاي بوديم

زينب اسيري رفت و ما بر جاي بوديم



از دست ما بر ريگ صحرا قطع كردند

دست علمدار خدا را قطع كردند...



نوباوگان مصطفي را سر بريدند

مرغان بستان خدا را سر بريدند



در برگزير باغ زهرا برگ كرديم

زنجير خاييديم و صبر مرگ كرديم...



خورشيد را بر نيزه؟ آري اينچنين است

خورشيد را بر نيزه ديدن سهمگين است



بر صخره از سيب ز نخ بر مي توان ديد

خورشيد را بر نيزه، كمتر مي توان ديد [2] .



از لب بام كفتري پر زد

از دل زن كبوتر شادي



مرد در فكر نينواي نبرد

مرد در فكر روز آزادي [3] .



بذري كه ريخت برزگر دل به كربلا

از خون سرخ مردم ايران شكفته شد [4] .



من دراي كاروان حسرتم

سر بدار نينواي محنتم [5] .



درباره آمدن امام (س) به خاك وطن:



سوار باره ي نور از پگاه مي آيد

دهيد مژده كه آن پير راه مي آيد



به جستجوي شهيدان كربلاي وطن

امير قافله با اشك و آه مي آيد [6] .



ه. استفاده از هماهنگي و هم آوايي الفاظ براي قافيه ساختن:

وجه غالب در اين مورد آن است كه شاعر با استفاده لفظي از هم آوايي و هماهنگي دو لفظ «حسيني» و «خميني» و بيان هماننديهاي فرهنگي و مفهومي، تطابقها، توصيفات و تأثيرات گوناگون واقعه عاشورا را بيان كرده است. نمونه ها در اين زمينه بسيار زياد است كه به بعضي از آنها اشاره مي كنيم:



چهارده قرن بسي گل واشد

از يكي روح خدا پيدا شد



گلي آزاده ز صحراي خمين

خونش آميخته با خون حسين [7] .



مردي كه بود از دوده ي احمد تبارش

در آستين دست علي با ذوالفقارش



مردي كه بود اندر رگش خون حسيني

روح خدا فريد قرن ما خميني [8] .




پاورقي

[1] نصرالله مرداني: نقد و تحليل ادبيات انقلاب اسلامي، ص 205.

[2] علي معلم: رجعت سرخ ستاره، ص 63 تا 66.

[3] محمد رضا عبدالملکيان: تذکره شعراي معاصر، ص 212.

[4] ده بزرگي: در آينه شقايق، ص 25.

[5] حجتي شفق: نقد و تحليل انقلاب اسلامي ايران، ص 54.

[6] سياوش ديهيمي: همان، ص 24.

[7] سپيده کاشاني: همان ص 42.

[8] شاهرخي (جذبه) همان، ص 140.