براي آگاهي كامل از اين موضوع، ر.ك: دانش نامه ميزان الحكمه: ج 2، مَدخل «اذان».

331. دعائم الإسلام: از امام حسين عليه السلام درباره گفته مردم كه سبب صدور فرمان به گفتن اذان، خواب عبد اللَّه بن زيد انصاري بوده كه به پيامبر صلي الله عليه وآله خبر داده و ايشان هم بدان فرمان داده است، سؤال شد.

فرمود: «وحي بر پيامبرتان نازل مي شود و مي پنداريد كه او اذان را از عبد اللَّه بن زيد گرفت، در حالي كه اذان، سيمايِ دين شماست؟!

امام عليه السلام [در اين جا] خشمگين شد و فرمود: «بلكه شنيدم كه پدرم علي بن ابي طالب عليه السلام مي فرمود: خداي فرشته اي را فرود آورد تا پيامبر خدا را به معراج بُرد...».

امام حسين عليه السلام حديث معراج را با تمام تفصيلش [به نقل از امام علي عليه السلام] باز گفت كه ما در اين جا خلاصه اش كرده ايم، و از جمله فرمود: «و خداوند، فرشته اي را برانگيخت كه پيش از آن و پس از آن، در آسمان ديده نشد. اوبندهاي اذان و اقامه را دو بار گفت و كيفيت اذان را باز گفت.

جبرئيل عليه السلام به پيامبر صلي الله عليه وآله گفت: اي محمّد! براي نماز، اين گونه اذان بگو».

332. مسند البزّار - به نقل از زياد بن منذر -: امام باقر، از امام زين العابدين، از امام حسين، از امام علي عليهم السلام نقل كرد كه فرمود: چون خداوند خواست اذان را به پيامبر صلي الله عليه وآله ياد دهد، جبرئيل عليه السلام مَركبي به نام بُراق به نزد ايشان آورد كه چون خواست سوارش شود، چموشي كرد. جبرئيل عليه السلام به او گفت: آرام باش كه به خدا سوگند، هيچ كس بر تو سوار نشده كه نزد خدا، گرامي تر از محمّد باشد.

پس ايشان سوار شد و تا پرده مجاور خداي رحمان - تبارك و تعالي - رفت. در اين هنگام، فرشته اي از پرده درآمد. پيامبر خدا از جبرئيل عليه السلام پرسيد: «اين كيست؟».

گفت: سوگند به كسي كه تو را به حق برانگيخت، نزديك ترين مخلوق به خدا منم؛ ولي اين فرشته را از آغاز خلقتم تاكنون نديده ام.

فرشته گفت: اللَّه اكبر، اللَّه اكبر (خدا، بزرگ تر است)!

پس از پشتِ پرده به او گفته شد: «بنده ام راست گفت. من، بزرگ ترم؛ من، بزرگ ترم».

فرشته گفت: أشهد أن لا إله إلّا اللَّه (گواهي مي دهم كه جز اللَّه، خدايي نيست).

پس از پشتِ پرده به او گفته شد: «بنده ام راست گفت. منم و جز من، خدايي نيست».

فرشته گفت: أشهد أنَّ محمّداً رسول اللَّه (گواهي مي دهم كه محمّد، فرستاده خداست).

پس از پشتِ پرده گفته شد: «بنده ام راست گفت. من، محمّد را فرستاده ام».

فرشته گفت: حيّ علي الصّلاة، حيّ علي الفلاح، قد قامت الصلاة (به سوي نماز بشتابيد، به سوي رستگاري بشتابيد. نماز، برپا شد).

سپس فرشته گفت: اللَّه اكبر، اللَّه اكبر (خدا، بزرگ تر است).پس از پشتِ پرده گفته شد: «بنده ام راست گفت. من بزرگ ترم؛ من، بزرگ ترم».

سپس [فرشته] گفت: لا إله إلّا اللَّه (خدايي جز اللَّه نيست).

پس، از پشتِ پرده گفته شد: «بنده ام راست گفت. جز من، خدايي نيست».

پس از آن، فرشته، دست محمّد صلي الله عليه وآله را گرفت و او را پيش انداخت و به زيارت آسمانيان بُرد كه آدم و نوح عليهما السلام هم در ميان آنان بودند.

امام باقر عليه السلام افزود: آن روز بود كه خداوند، برتري محمّد صلي الله عليه وآله را بر اهل آسمان ها و زمين، كامل كرد.