و چون حر بن يزيد رياحي از حركت آن حضرت به كوفه و يا مراجعت به مدينه بشدت منع كرد، آن حضرت در ذي حسم بپا خاست، و طبق روايت طبري در «تاريخ» از عقبة بن أبي العيزاز:

فحمد الله و أثني عليه ثم قال: أما بعد؛ انه قد نزل من الأمر ما قد ترون. و ان الدنيا قد تغيرت و تنكرت و أدبر معروفها و استمرت حذآء،


فلم يبق منها الا صبابة كصبابة الانآء، و خسيس عيش كالمرعي الوبيل.

ألا ترون أن الحق لايعمل به، و أن الباطل لايتناهي عنه!؟ ليرغب المؤمن في لقآء الله محقا؛ فاني لا أري الموت الا سعادة، و لا الحيوة مع الظالمين الا برما. [1] .


«پس حمد خداوند را بجاي آورد و ثناي او بگفت، و سپس فرمود:

اما بعد، اين شدت و بلائي كه بر ما فرود آمده است، شما در مرأي و مسمع خود مي بينيد؛ دنيا و جريان امور روزگار واژگونه شده و چهره ي زشت و كريه خود را نشان داده است. نيكوئيهاي دنيا همه پشت كرده اند، و دنيا بر همين روش شتابان مي گذرد؛ و چيزي از آن نمانده است مگر اندكي كه مانند قطرات آب در ته ظرف جمع شود؛ يا زندگي پست و ناچيزي كه چون چراگاه درو شده، خراب و درهم باشد.

آيا نمي بينيد كه به حق عمل نمي شود؟! و از باطل جلوگيري به عمل نمي آيد؟! و در اين صورت حتما بايد مؤمن حق جو، طالب ديدار خدا و لقاي حق بوده باشد.

من مرگ را جز سعادت نمي بينم، و زندگي با


ستمكاران را جز ملالت و خستگي و كسالت نمي نگرم.»

در كتاب «تحف العقول» پس از ذكر اين جملات از خطبه، اين جمله را نيز افزوده است كه حضرت فرمودند:

ان الناس عبيدالدنيا، و الدين لعق علي ألسنتهم، يحوطونه ما درت معايشهم؛ فاذا محصوا بالبلآء قل الديانون [2] .

«مردم بندگان دنيا هستند، و دين چون آب دهانيست كه بر روي زبانهاي آنان جاري است، و تا جائيكه معيشت هاي آنان فراوان است، متعهد و حافظ دين هستند؛ اما زمانيكه به بلايا و مشكلات آزمايش شوند، دينداران حقيقي به شماره اندك خواهند بود.»

و در اين حال زهير بن القين و نافع بن هلال و برير بن خضير هريك جداگانه برخاستند و مراتب تأييد و تثبيت خود را به آن حضرت ابراز داشتند.


و حر بن يزيد با آن حضرت همراه بود؛ و در راه و حركت جدا نمي شد و مي گفت:

اي حسين! من با اين گفتارم خدا را درباره ي خودت به يادت مي آورم، كه من گواهي مي دهم كه اگر جنگ كني كشته خواهي شد!