گرچه مضمون اين خطبه شريفه براي مستمعين و حاضران مجلس، قيام حسين بن علي عليهما السلام را در آينده ترسيم مي كند و از امر به معروف عملي آن حضرت در آينده خبر مي دهد و شنوندگان را براي آمادگي و همكاري با اين قيام دعوت مي نمايد، ولي در آخر اين خطبه اين حقيقت با صراحت كامل مطرح گرديده و بر اين حركت پرشور و تاريخي تصريح شده است:

«اللهم انك تعلم انه لم يكن ما كان منا منافسةً في سلطان... فانكم ان لا تنصرونا وتنصفونا قوي الظلمه عليكم وعملوا في اطفاء نور نبيكم».

«خدايا! بي شك تو مي داني آنچه از ما سرزده (مبارزه اي كه بر ضد بني اميه آغاز كرده ايم) رقابت در به دست آوردن قدرت سياسي نبوده و نه جستجوي ثروت و نعمتهاي زايد بلكه براي اين است كه اصول و ارزشهاي درخشان آيين تو را ارائه دهيم و در كشور اسلامي، اصلاحات پديد آوريم... بنابراين شما گروه علماي دين اگر ما را ياري نكنيد و در گرفتن داد، با ما همصدا نگرديد ستمگران در مقابل شما قدرت بيشتري


پيدا خواهند نمود و در خاموش كردن مشعل فروزان «نبوت» فعالتر خواهند گرديد».

اين هدفي كه حسين بن علي عليهما السلام در اين خطبه بيان نموده است همان است كه سه سال پس از آن و به هنگام حركت از مدينه در وصيتنامه تاريخي اش اشاره فرموده است [1] .

«واني لم اخرج اشراً ولا بطراً ولا مفسداً ولا ظالماً وانما خرجت لطلب الاصلاح في امة جدي صلي الله عليه وآله وسلم اريد ان آمر بالمعروف وانهي عن المنكر...».

«و من نه از روي خودخواهي و يا براي خوشگذراني و نه براي فساد و ستمگري از مدينه خارج مي گردم بلكه هدف من از اين سفر امر به معروف و نهي از منكر و اصلاح امور امت است».

و پيروان ائمه عليهم السلام از علما و روحانيون نيز در طول تاريخ در اين راه قدم برداشتند و در راه احياي اسلام و قرآن نه شهيد اول و شهيد ثاني و شهيد ثالث بلكه صفي عظيم از «شهداءالفضيلة» [2] را تشكيل دادند هزاران شهيد كه نام آنان زينت بخش تاريخ است و شهداي گمنامي كه بايد در كتاب «علّيين» با نام آنان آشنا گرديد و بايد خاضعانه در پيشگاهشان چنين گفت:

«سلام بر حماسه سازان هميشه جاويد روحاينت كه رساله علميه و عمليه خود را به دم شهادت و مركب خون نوشته اند و بر منبر هدايت و وعظ و خطابه ناس از شمع حياتشان گوهر شب چراغ ساخته اند. افتخار و آفرين بر شهداي حوزه و روحانيت كه در هنگام نبرد، رشته تعلقات درس و بحث و مدرسه را بريدند و عقال تمنيات دنيا را از پاي حقيقت علم برگرفتند و سبكبالان به ميهماني عرشيان رفتند و در جمع ملكوتيان شعر حضور سرودند. سلام بر آنانكه تا كشف حقيقت تفقه به پيش تاختند و براي قوم و ملت خود منذران صادقي شدند كه بندبند حديث صداقتشان را قطرات خون و قطعات پاره پاره پيكرشان گواهي كرده است و حقاً از روحانيت راستين اسلام و تشيع، جز اين


انتظاري نمي رود كه در دعوت به حق و راه خونين مبارزه مردم خود، اولين قربانيها را بدهد و مهر ختام دفترش شهادت باشد» [3] .