هريك از جملات اين خطبه حسين بن علي عليهما السلام همانند خطبه ها و سخنان ديگر آن حضرت، نيازمند شرح و تفسير است و حاوي نتيجه هاي مهم و درسهاي آموزنده و مستلزم كتابي مستقل و بزرگ؛ زيرا به طوري كه ملاحظه نموديد، امام عليه السلام در بخش مهمي از اين خطبه مردم كوفه را مورد ملامت قرار داده و پيمان شكني آنها را تذكر مي دهد كه چگونه يك روز در اثر جنايتهاي بني اميّه پروانه وار به سوي شمع وجود آن حضرت هجوم مي بردند و يك دفعه 180 درجه تغيير موضع داده و او را رها ساخته و


از همان بني اميه جنايتكار حمايت و پشتيباني نمودند. و شمشيري را كه از خاندان پيامبر در دست داشتند بر عليه فرزند پيامبر به كار بردند و آتشي را كه دشمن بر عليه فرزند پيامبر برافروخته بود، آنان مشتعل و شعله ور ساختند.

امام عليه السلام مردم كوفه را اين چنين نكوهش مي كند تا بدينجا مي رسد كه:«شما مطفي ء سنن و خاموش كنندگان چراغ هدايت هستيد و به ميوه نامباركي مي مانيد كه در گلوي باغبانش كه ما خاندان هستيم گير كند و براي پرورش دهنده اش موجب درد و الم گردد ولي براي سارقين و بني اميه كه از را غصب و براي هدفهاي خائنانه بهره برداري مي كنند، لقمه اي بس گوارا و لذتبخش باشد».

و در مقدمه اين خطبه انحراف آنها را كه دست از ياري امام و رهبر خويش برداشته و به پشتيباني دشمن ديرينه اسلام (بني اميه) شتافته اند معلول غذاهاي حرام مي داند كه شكمهاي خود را با آن انباشته اند.

و در مورد خودش در آنجا كه در سر دوراهي زندگي ذلتبار و يا مرگ افتخارآميز قرار مي گيرد مسير خود را تعيين نموده و مرگ را بر زندگي ننگين برمي گزيند و مي گويد:«هَيْهاتَ مِنَّاالذِّلَّة».

و بالأخره از آينده نكبت بار مردم كوفه خبر داده و آنان را مورد نفرين قرار مي دهد كه خدايا! غلام ثقفي را بر آنها مسلط بگردان.

و مطالب و نكات ديگر، ولي ما تنها به توضيح چند نكته از اين خطبه اكتفا مي كنيم: