«... اَمَّا بَعْدُ فَقَدْ نَزَلَ بِنا مِنَ اْلأمْرِ ما قَدْ تَرَوْنَ وَانَّ الدُّنْيا قَدْ تَغَيَّرَتْ وَتَنَكَّرَتْ وَاَدْبَرَ مَعْرُوفها وَلَمْ يَبْقَ مِنْها اِلاّ صُبابَةٌ كَصُبابَةِ الإناءِ وَخَسيسُ عَيْشٍ كَالْمَرْعي الْوَبيلِ اَلا تَرَوْنَ اِلَي الْحَقِّ لا يُعْمَلُ بِهِ وَالَي الْباطِلِ لا يُتَناهي عَنْهُ لِيَرْغبَ الْمُؤْمِن فِي لِقاءِاللَّه فَاِنِّي لا اَرَي الْمَوْتَ اِلاَّسَعادَةً وَالْحَياةَ مَعَ الظّالِمِينَ اِلا بَرَماً، النّاسُ عَبيدُ الدُّنْيا وَالدِّينُ لَعِقٌ عَلي اَلْسِنَتِهِمْ يَحُوطُونَهُ مادَرَّتْ مَعايِشُهُمْ فَاِذا مُحِّصوا بِالْبَلاءِ قَلَّ الدَّيّانُونَ» [1] .

ترجمه و توضيح لغات

تَنَكُّر: قيافه بدنشان دادن. اِدْبار: پشت كردن. صُبابَة: ته مانده آب در كاسه. خسيس عَيْشٍ: زندگي پست ذلت بار. مَرْعَي الْوبيل: چراگاه سخت و سنگلاخ كه در آن كمتر علف سبز شود. بَرَمْ (بر وزن فَرَس): زجر و آزردگي. عَبيد (جمع عَبد): برده لَعْقَ (مصدر است به معناي اسم مفعول): چيزهاي شيرين مانند عسل كه با انگشت ليسيده شود. يَحُوطُونهُ (از حاطَ، يَحُوطُهُ): چيزي را حفظ و حراست كردن و دفاع از آن نمودن. دَرَّتْ مَعايِشَهُمْ: دَرّ: خوشي و كمال آسايش. مَعايِش (جمع معيشه): آنچه زندگي به آن وابسته است. مُحِّصُوا (از تَمْحيص): در بوته آزمايش قرار دادن.

ترجمه و توضيح

حسين بن علي عليهما السلام در دوّم محرم الحرام سال 61 هجري وارد كربلا گرديد و پس


از توقف كوتاه در ميان ياران و فرزندان و افراد خاندان خويش قرار گرفت و اين خطبه را ايراد نمود:

«اما بعد، پيشامد ما همين است كه مي بينيد؛ جداً اوضاع زمان دگرگون گرديده، زشتيها آشكار و نيكيها و فضيلتها از محيط ما رخت بربسته است، از فضائل انساني باقي نمانده است مگر اندكي مانند قطرات ته مانده ظرف آب. مردم در زندگي ننگين و ذلت باري به سر مي برند كه نه به حق، عمل و نه از باطل روگرداني مي شود، شايسته است كه در چنين محيط ننگين، شخص با ايمان و بافضيلت، فداكاري و جانبازي كند و به سوي فيض ديدار پروردگارش بشتابد، من در چنين محيط ذلت باري مرگ را جز سعادت و خوشبختي و زندگي با اين ستمگران را چيزي جز رنج و نكبت نمي دانم».

امام به سخنانش چنين ادامه داد:«اين مردم برده هاي دنيا هستند و دين لقلقه زبانشان مي باشد، حمايت و پشتيبانيشان از دين تا آنجاست كه زندگيشان در رفاه است و آنگاه كه در بوته امتحان قرار گيرند، دينداران، كم خواهند بود».