بازگشت

آنچه از اين گفتار استفاده مي شود


در اين گفتار حسين بن علي عليهما السلام سه نكته جالب و مهم وجود دارد:


1 - همان گونه كه بارهااشاره نموديم و در گفتار امام در موارد مختلف مكرر و با صراحت و گاهي با تلويح و اشاره آمده است، آن حضرت از جريان حادثه خونين كربلا مطلع و باخبر بود و اين مورد نيز يكي از آنهاست كه به جزئيات اين حادثه و محل وقوع آن كه همان سرزمين كربلاست با اتكا به اخبار رسول خدا صلي الله عليه وآله وسلم اشاره مي كند.

2 - و اما نكته دوم، مسأله راه و روش و برنامه اي است كه حسين بن علي عليهما السلام در مقام جنگ از آن پيروي مي كند كه به قول زهير بن قين اقدام به جنگ در آن شرايط به نفع آنان و در صورت تأخير جريان دقيقاً معكوس و هزيمتشان مسلم و حتمي است.

ولي امام در اين شرايط خاص برنامه جنگي خويش را چنين اعلام مي كند كه:«من شروع به جنگ نخواهم كرد».

و اين همان برنامه اي است كه اميرمؤمنان عليه السلام در جنگ جمل براي يارانش اعلان نمود آنگاه كه در مقابل دشمن خون آشام قرار گرفت، دشمني كه دوبار دست به حمله زده و بهترين مسلمانان و زبده ترين شيعيان علي عليه السلام را در شهر بصره به قتل رسانيده است:«لا تَبْدَأُوا الْقَوْمَ بِالْقَتالِ...؛ شما شروع به جنگ نكنيد با شمشير و نيزه به آنان حمله ننماييد و در خونريزي بر آنان سبقت نجوييد، با ملاطفت و مهرباني و با زبان نرم و ملايم با آنان سخن بگوييد (تا به جنگ و ستيز وادارشان نكنيد)» [1] .

3 - هدف پيشوايان و ائمه هدي اصلاح افراد و جلوگيري از انحراف و به قول حسين بن علي عليهما السلام «امر به معروف و نهي از منكر» است و اين هدف هم با توسل به زور و از راه جنگ و خونريزي امكان پذير نيست بلكه جنگ، آخرين حربه اي است كه در صورت مسدود شدن تمام راهها بايد به آن متوسل گرديد.

خلاصه، پاسخ امام در آن شرايط خاص به زهير بن قين دليل ديگري است بر اين كه منظور آن حضرت از اين حركت رسيدن به يك پيروزي ظاهري جنگي نبود بلكه امام در تعقيب هدفي بود مافوق آن و در ابعاد وسيعتر.



پاورقي

[1] مستدرک حاکم، ج 2، ص 371. کنزالعمال، ج 6، ص 85، حديث 1311.