«اَما وَاللَّه لَوْ لَقِيتُكَ بِالْمَدِينَة لأرَيْتُكَ اَثَرَ جَبْرَئيلَ في دارنا وَنُزُولِه بِالْوَحي علي جَدّي يا اَخا اَهْلِ الْكُوفَةِ مِنْ عِنْدِنا مُسْتَقَي الْعِلْمِ اَفَعَلِمُوا وَجَهِلْنا؟ هذا مِمَّا لا يَكُونُ» [1] .

ترجمه و توضيح لغات

اَرَيْتُ، اِرئة: نشان دادن. اثر جبرئيل: محل ورود جبرئيل. مُسْتَقي: محلي كه براي استفاده از آب و سيراب شدن از آن فراهم شود.

ترجمه و توضيح

اين، سومين سخن امام است در همان منزل ثعلبيه كه يك نفر از مردم كوفه به خدمت آن حضرت رسيد و امام در ضمن گفتگو از وي پرسيد اهل كدام شهر هستي او پاسخ داد از مردم كوفه.

امام به وي چنين فرمود:«اَما وَاللَّه لَوْ لَقِيتُكَ بِالْمَدِينَة...؛ آگاه باش كه اگر ملاقات ما در مدينه صورت مي گرفت اثر و رد پاي جبرئيل و محل نزول او را در خانه ما [2] به تو نشان مي دادم. اي برادر كوفي! محل فرا گرفتن علم، خاندان ماست پس آيا اينها آشنا و دانا


و ما جاهل و ناآشنا هستيم آيا چنين چيزي شدني است؟».

اين سخن امام كه در بصائرالدرجات و اصول كافي نقل گرديده است نشان مي دهد كه امام عليه السلام آن را در مقام پاسخگويي به سؤالي كه از سوي آن مرد كوفي مطرح شده است اظهار نموده است و تا آنجا كه فرصت اجازه مي داد ما تلاش نموديم كه اصل سؤال را نيز به دست بياوريم تا بيان و گفتار امام عليه السلام هرچه واضحتر و روشنتر گردد، ولي متأسفانه درباره اصل سؤال مطلبي به دست نيامد.

اما مجموع سخن امام بويژه جمله «اَفَعَلِمُوا وَجَهِلْنا» كه به صورت استفهام انكاري استعمال شده است نشانگرآن است كه طرف خطاب مردي بوده است ناآگاه و ظاهربين كه حركت امام را در مقابل بني اميه مانند ساير اعتراض كنندگان مورد اعتراض قرار داده است و امام عليه السلام ضمن برشمردن فجايع و جنايتهاي خاندان بني اميه از انحرافات و اعوجاجهايي سخن گفته است كه پس از خاتم پيامبران در رهبري اسلام به وجود آمده و موجب آن گرديده است تا خاندان بني اميه كه هميشه از دشمنان شماره يك اسلام و قرآن بوده اند فرمانروايان و حكمرانان مسلمانها باشند و به جنايتها و خيانتهايي آن هم به نام اسلام دست بيالايند و دراسلام انحرافاتي به وجود آورند ولي مرد كوفي به گفتار امام قانع نگرديده و همه اين برنامه ها را مانند بعضي از مسلمانان كوته بين به حساب اسلام گذاشته، ظاهر اعمال و رفتار و روزه و نماز جمعه و جماعت خاندان بني اميه را مستمسك و دليل حقانيت آنان قرار داده است.