اگر مضمون جملات دو بخش اخير و كيفيت خطاب و به كارگيري واژه ها و كلمات را در آن بدقت مطالعه كنيم و اين مضامين و با گفتار سليم بن قيس در كيفيت ايراد خطبه از نظر موقعيت زماني و مكاني و حضار مجلس (كه گروهي از صحابه و تابعين بودند) مقارنه و مقايسه كنيم درمي يابيم كه مجموع مطالب هر سه بخش خطبه مي توانسته است در يك مجلس و با چنان وضع خاص ايراد شده و در نهايت يك چنين خطابه ي مهم و سخنراني آتشيني را تشكيل داده باشد و مطالب بخشهاي سه گانه ي اين خطبه نمي تواند جداي از هم باشد به طوري كه بخشي از آن در مني (با آن وضع خاص و با آن صراحت) و بخش ديگر به صورت موعظه و ارشاد معمولي و در يك مجلس سخنراني عادي ايراد شده باشد.

بخصوص لحن تند و مبارزه طلبانه و اشاره به قيام عملي در آينده ي نزديك و دعوت صريح از شنوندگان در جهت پشتيباني از اين قيام و حركت و ياري دادن به آن كه در خطبه است. گذشته از آن در تاريخ زندگي حسين بن علي عليه السلام هيچ گاه از تشكيل چنين مجلسي با وضع مذكور، ياد نشده است، نه قبل از هلاكت معاويه و نه بعد از آن؛ نه در شهر مدينه و نه در شهرهاي ديگر؛ و آنچه از مواعظ و وصايا و خطبه ها و نامه هاي حضرت در طول زندگي مباركش نقل گرديده و تا حد زيادي مضبوط و در كتابهاي تاريخ و حديث منقول است با مضمون اين خطبه


تفاوت كلي و فاصله ي فراوان دارد و حتي مضمون خطبه ها و سخنرانيهاي آن حضرت در مسير كربلا و يا در روز عاشورا با مضمون اين خطبه قابل مقايسه نيست زيرا وضعيت موجود در اين سخنرانيها از نظر زمان و مكان و از نظر مستمعان غير از وضعيت موجود در اين خطبه بوده است.