بازگشت

اهداف حكومت اسلام


موضوع اهداف حكومت اسلامي، بسيار حساس، مهم و هدايت گر است. در اسلام، حكومت و قدرت، هدف نيستند و جاه و مقام و منصب، ارزش ذاتي و بالاصاله ندارند، بلكه حكومت و قدرت وسيله اي است براي خدمت و قرب الي اللّه. حكومت امانت الهي و تكليف است. در اسلام پست و مقام و منصب ارزشي ندارد و نمي تواند ملاك شخصيت و اعتبار باشد؛ همان گونه كه مال و ثروت، ملاك افتخار و نشان گر اعتبار نيست. در روايت آمده است كه «لعن اللّه من اكرم غنيا لغناه» [1] و در قران نيز مي خوانيم كه «فلا تعجبك اموالهم و لا اولادهم». [2] اميرالمؤمنين (ع) به اشعث بن قيس مي فرمايد كه «ان عملك ليس لك بطمعة و لكنه في عنقك امانة». [3] .

هدف آن است كه نور حق خاموش نشود و چراغ اسلام به افول نگرايد، حق كهنه و مندرس نگردد و وعده خدا محقق شود:

بار خدايا! تو مي داني كه اين همه تلاش و كوشش ما براي اين نبوده است كه بر سر جيفه دنيا با يكديگر رقابت كنيم و يا براي قدرت با يكديگر بجنگيم و يا به دنبال افزون طلبي و زياده خواهي باشيم و يا انگيزه هاي دنيا طلبانه و جاه پرستانه داشته باشيم.

هدف احياي ارزش هاي فراموش شده اسلام و آرمان هاي بلند رسالت و قرآن و اهداف نوراني ولايت و ايمان است. اين همان راه علي مرتضي (ع)، فاطمه زهرا(س) حسن مجتبي (ع) و خاتم الانبيا (ص) است و ايشان اسوه ها و زمامداران و پرچم داران راه هدايت و پاكان صراط مستقيم و پاسداران حريم الهي اند.

جالب آن است كه اين سخنان نوراني، عيناً در نهج البلاغه نيز با اندك تفاوتي، در خطبه 131 آمده است. اين خطبه، در باره حكومت اسلامي و وظايف سنگين و خطير حاكم اسلامي است و نشان دهنده آن است كه هر دو خطبه، از يك آبشخور سرچشمه مي گيرند و به يك كانون متصلند و از يك منبع الهام مي گيرند، كه مصداق «انا و علي من شجرة واحدة و ساير الناس من شجرشتي» [4] «انا من رسول اللّه كالصنومن الصنو [5] و العضد من الذارع» و «لقد كنت معه اري نور الوحي و النبوة» [6] و مصداق «انا مدينة العلم و علي بابها» و «انما يريد اللّه ليذهب عنكم الرجس اهل البيت» [7] هستند.

در اين جا به كمك اين بخش از خطبه شريف و نيز به كمك ديگر بيانات حضرت سيدالشهدا (ع) و بيانات پدر بزرگوارش، اميرالمؤمنين (ع) فهرست وار اهداف حكومت اسلامي را بيان كرده و توضيحاتي نيز ارائه مي كنيم.

الف. خدامحوري و تقوا در رفتار حاكمان الهي (ولايت اللّه)

1. پرهيز از رقابت هاي ناسالم براي كسب قدرت.

2. پرهيز از جاه پرستي.

3. پرهيز از دنياپرستي.

در اين بخش، امام (ع) به شرايط، ويژگي ها و صفات حاكمان الهي اشاره فرموده، دو ويژگي مهم را از صفات برجسته رهبران الهي توضيح داده و هر گونه اهداف پست مادي و رقابت هاي ناسالم دنيوي را نفي مي كند و مي افزايد كه هدف، نان و نام و دنيا و شهرت نيست و....

ب. وظايف و اهداف اجتماعي

1. بر پا داشتن معالم دين.

2. ايجاد اصلاحات در زمين.

3. برقراري نظم و امنيت براي بندگان مظلوم خدا (تأمين امنيت براي ستم ديدگان).

4. ايجاد محيط مناسب براي عمل به وظايف الهي.

5. احياي فرايض و سنن.

6. اجراي احكام و حدود الهي.

ج. وظايف مردم

1. نصرت اهل بيت.

2. با انصاف با اهل بيت رفتار كنند.

3. حق را به اهل بيت بدهند و از آنان حمايت كنند.


پاورقي

[1] ارشاد القلوب، ص194.

[2] توبه، آيه 9.

[3] نهج البلاغه، نامه 5.

[4] دعاي ندبه.

[5] نهج البلاغه، نامه 45.

[6] همان، خ192.

[7] احزاب، آيه 33.