بازگشت

فارسي سال سوم راهنمايي


در درس يازدهم اين كتاب با موضوع «سفري به شهر بادگيرها» مطلبي از كتاب ارزيابي شتاب زده نوشته جلال آل احمد آورده شده است . در قسمتي از اين مطالب به محرم در يزد اشاره شده است :

«...يزد از يك نظر موزه ابزار عزاداري هاي محرم است . سه چهار تا نخل بزرگ درگوشه و كنار شهر است . در روزگاري كه آسمان شهر را شبكه بندي درهم و برهم سيم كشي هاي برق و تلفن مغشوش نكرده بود، براي حركت دادن هر كدام از آن ها دست ِ كم صد مرد لازم بود....»

همچنين در درس هفدهم كتاب مذكور با موضوع «نمايش در ايران » مطالبي در مورد تعزيه آورده شده است :

«از ديرباز در ايران گونه اي نمايش اجرا مي شده است كه به آن «تعزيه » يا «شبيه خواني » مي گويند. منشأ تعزيه ، اجراي مراسم سوگواري براي شخصيت هاي اسطوره اي در ايران قديم است . اما امروزه منظور از آن ، نمايش هاي مذهبي و به نمايش در آوردن واقعه كربلاست .

تعزيه زير نظر شبيه گردان يا تعزيه گردان اجرا مي شود. وي نسخه هاي تعزيه را تنظيم و لباس اشخاص مختلف نمايش را تعيين مي كند. هم چنين تنظيم صحنه و توزيع نقش ها را به عهده دارد. هنگام نمايش تعزيه نيز، با اشاره دست و عصا، شبيه ها و دسته هاي موسيقي را هدايت مي كند و به آنان دستورهاي لازم را مي دهد. در قديم هر سال در دو ماه محرم و صفر اجرا مي گرديد، هم اكنون نيز در بعضي روستاها و شهرهاي كوچك اجرا مي شود. تعزيه خوان ها مطالب خود را به شعر و آواز خوش مي خوانند. آوازها مناسب با موقع و مقام و روحيّه شبيه است . در تعزيه چهره آرايي مرسوم نيست امّا بايد صورت اشخاص با نقشي كه به عهده دارند، متناسب باشد، مثلاً براي مخالف خوان هامثل شمر و يزيد چهره هاي خشن انتخاب مي كنند.

در اواخر دوره قاجار براي ترويج تعزيه كوشش فراواني شد. در اين دوره شبيه خواني را با تشريفات مفصل و با شكوه بسيار در محلي به نام تكيه دولت اجرا مي كردند.»

در قسمت «اَعلام » كتاب فارسي سال سوم راهنمايي در مورد كلمه «كربلا» چنين آمده است :

«شهري در كنار رودخانه فرات كه امروز جزء كشور عراق است . كربلا در سال 61 بياباني بوده است . پس از شهادت حضرت امام حسين (ع) مورد توجه شيعيان قرار گرفت و پس از بناي مرقد شهدا، به تدريج مركز جمعيت شد.»