بازگشت

تعليم و تربيت ديني دانش آموزان


بدون ترديد اساسي ترين رسالت كارگزاران جامعه اسلامي پاسداري از دستاورهاي انقلاب اسلامي و حاكميت بخشيدن به ارزش هاي الهي است . در اين رهگذر بيشترين مسئوليت متوجه دست اندركاران نظام آموزشي كشور است ، چرا كه در هر جامعه ، مدرسه به عنوان پل انتقال آرمان ها و ارزش هاي حاكم به خانواده مطرح است .

دين در اصل بر ايمان استوار است . ايمان نوعي باور عميق رواني است كه نه تنها دنياي روان شناختي انسان را متأثر مي سازد، بلكه رفتارهاي آدمي را نيز تحت تأثير قرار مي دهد. روان آدمي يا به تعبير روان شناسي ، شخصيت انسان داراي سه بخش مهم اميال ، عقل و قلب است . تربيت ديني ، بدون توجه به چنين ساختاري از شخصيت انسان ،ميسر نيست . مربي در كار خويش مي بايد ناظر بر هر بخشي از شخصيت متربي ،برنامه هاي ويژه اي را مدنظر قرار دهد.

تربيت ديني در اصل عبارت است از: «فعال سازي ، سالم سازي ، خلوص و رشد كاركردهاي قلب و در جهت قرب به پروردگار عالم ». تربيت ديني اگر با چنين تعريفي تحقّق پذيرد، هدايت ساير سطوح شخصيت به سادگي امكان پذير خواهد بود. در غير اين صورت تربيت ديني كاري بس دشوار و تلخ جلوه خواهد كرد.

در روان شناسي رشد، سنين نوجواني در حدود 13،14 سالگي ، با تغييراتي به شكل گرايش به مذهب ، عدالت خواهي و نشان دادن تمايلات معنوي ، مشخص شده است .نوجوان از اين سنين ، همراه با تغييراتي كه در ساير بخش هاي شخصيتي از خود نشان مي دهد، گرايش هايي را به سمت معنويت و مذهب از خود بروز مي دهد. اين گرايش ها،فعال شدن قلب براي دريافت آموزه هاي ديني را نشان مي هند. قلب انسان در اين وهله از زندگي ، خود را آماده دريافت معنويت نشان مي دهد. پاسخ دادن به اين نياز تنها با حرف و آموزش معارف ديني امكان پذير نيست ، بلكه وجود قلب هايي كه خود معنويت رادريافته اند و حقايقي را مشاهده كرده و با آن زيسته اند، پاسخ گوي چنين نيازي اند.

دل ، سخن اهل دل را مي شنود و آن را مي پذيرد. غير اهل دل ، از جمله آنان كه دين راتنها در عادت هاي خود يافته اند يا اين كه دين را تنها در تصورات خود حفظ كرده اند،نمي توانند بر دل اثر بگذارند نوجوانان و جواناني كه در جاي جاي اين جهان ، الگوهايي معنويت را ـ از آنان كه خود اهل دل اند و به مشاهده قلبي حقايق عالم نشسته اند ـ بيايند،غذاي روح خود را يافته ، جذب آن مي شوند. ولي آناني كه از اين بخت بدورند، پس ازمدتي وقتي براي نياز دروني خود، پاسخي نمي يابند، خود را به سطوح ديگر شخصيت مشغول ساخته ، يا يكسره پاسخ گوي اميال خويش مي شوند يا انرژي رواني خود را به تمامي صرف فعاليت هاي عقلي از جمله علم و فلسفه مي سازند.

بدون شك از مؤثرترين روش هاي تربيتي ، روش الگويي و القاي پيام به صورت غير مستقيم است ، در روش الگويي و غير مستقيم ، مخاطبان خود فرصت مي يابند كه با انگيزه و تمايل قلبي به موضوع مورد نظر توجه كنند و بدون كمترين فشار ذهني و رواني پذيراي پيام شوند. امام حسين (ع)، فرهنگ عاشورايي كه براي بشريت به يادگار گذاشت همان قلب هايي است كه خود معنويت را در حد كمال آن دريافته و حقايق را مشاهده كردند و با آن زيستن . لذا چنين الگويي كامل در جان و نهاد هر نوجوان و جوان ،در جاي جاي اين جهان نفوذ و اثر خواهد داشت ، و كتاب هاي درسي يكي از مهمترين وسايلي است كه مي تواند با ترسيم صحيح و كامل از سيماي امام حسين (ع) و فرهنگ عاشواريي ، نوجوان و جوان را در دست يابي به چنين الگويي براي پاسخ گويي به نيازهاي دروني خويش كمك كند.