بازگشت

سيماي امام حسين بن علي در قرآن


65 - آيه اي در مودت حسين (ع)

از ابن عباس رواست كرده اند: وقتي كه آيه قل لا اسئلكم... نازل شد ياران پيغمبر گفتند: يا رسول الله! كيستند اين خويشاوندان تو كه مودت و دوستي آنه بر ما واجب گشته؟ فرمودند: علي عليه السلام و فاطمه عليه السلام و دو پسر آنها حسن و حسين عليه السلام.

66 - آيه مباهله

از جمله آياتي كه به اتفاق مسلمين در مورد پيغمبر، علي، فاطمه، حسن و حسين عليه السلام نازل شده آيه 61 آل عمران است فمن حاجك فيه من بعد ما جاءك من العلم فقل تعالوا ندع ابناءنا و ابناءكم و نساءنا و نساءكم و انفسنا و انفسكم ثم نبتهل فنجعل لعنه الله علي الكاذبين. اين آيه يكي از دلايل بسيار قوي و صريح براي رسالت پيغمبر اكرم است، زيرا پيشنهاد مباهله از طرف آن حضرت بود و اگر آن حضرت به دعوت خود مؤمن نبود اين دعوت يك انتحار واقعي و اظهار نقطه ضعف و سند بطلان رسالتش به شمار مي رفت.

بر همين اساس واقع امر از دو حال بيرون نبود، يا نفرين نصاري نجران در حق آن جناب مستجاب مي شد و يا آنكه نفرين نصارا و هم پيغمبر صلي الله عليه وآله هر دو عاطل و بي ثمر مي گشت. در هر دو صورت بطلان ادعاي آن حضرت آشكار و مسلم بود و هيچ خردمندي كه به دروغ مدعي نبوت باشد چنين پيشنهادي نخواهد كرد، مگر اينكه دعوت و ادعاي او بر حق بوده و به استجابت دعاي خود و هلاك دشمن اطمينان داشته باشد.

پيغمبر اكرم صلي الله عليه وآله با كمال شجاعت و صراحت پيشنهاد مباهله نمود و اين دليل نبوت است؛از طرفي شركت دادن علي، فاطمه، حسن و حسين عليه السلام در مباهله كه حتما به امر و دستور خدا بوده نيز دليل بر اين است كه اين چهار نفري كه با پيغمبر حضور يافتند شايسته ترين و گرامي ترين خلق و در پيشگاه احديث و پيامبر از همه عزيزتر و محترم تر و گرامي تر هستند.

در حقيقت آيه مباهله اعلان جلالت مقام و تقرب خاص آنها به خداوند متعال است.

بنابراين شركت حسين عليه السلام در چنين مراسم با اهميت تاريخي و قرآني همچنين همراهي وي با پيغمبر صلي الله عليه وآله در ميان آن همه مسلمان كه در آن روزگار وجود داشتند - از صغير و كبير، مرد و زن، صالح و اخيار صحابه از قبيل سلمان و ابي ذر - فضيلتي بزرگ و مقامي است بسيار ارجمند.

و جريان مباهله بين ياران پيامبر از چنان اهميت والائي برخوردار بود كه سعد بن ابي وقاص آن را به رخ معاويه كشيد، و هنگامي كه معاويه گفت: چرا علي را سب نمي كني؟ گفت: به علت سه چيز و آيه مباهله را يكي از آنها بيان كرد و گفت كه پيامبر پس از نزول آيه مباهله تنها از فاطمه و حسن و حسين و علي دعوت كرد و سپس فرمود الهم هولاء اهلي خدايا! اينها خاصان و اهل بيت من هستند. [1] .

67 - گريه آسمان و زمين

مردي گويد: اميرالمؤمنين عليه السلام در صحن مسجد نشسته بود و اين آيه را تلاوت مي نمود پس آسمان و زمين بر آنان گريه كردند و به ايشان مهلت داده نشد در آن هنگام حسين عليه السلام از يكي از درهاي مسجد وارد شد. اميرالمؤمنين عليه السلام فرمود: آگاه باش اين كشته مي شود و آسمان و زمين بر او مي گريد. [2] .

68 - مصداق نفس مطمئنه

يا ايتها النفس المطمئنه - ارجعي الي ربك راضيه مرضيه - فادخلي في عبادي و ادخلي جنتي، اي نفس مقدس و آرام، به سوي پروردگارت باز گرد كه همانا تو راضي و خشنودي از نعمت هايش و او از تو راضي است، پس در صف بندگان خاص من درآي و به بهشتم وارد شو. [3] .

چه نفسي مطمئن تر، مقدس تر و آرام تر از نور چشم رسول خدا، حضرت سيد الشهداء عليه السلام كه با آن همه مصيبت هاي طاقت فرسا كه هر يك كافي است، كوه مستحكمي را به لرزه در آورد، و با آن همه عزيزان و يارانش ‍ كه جلوي ديدگانش به شهادت رسيدند، با اين حال را وي مي گويد: هر چه روز عاشورا مصيبت بر حصرت بيشتر مي باريد، بر افروخته تر مي شد، زيرا به لقاي پروردگارش با اطمينان بيشتري، نزديك مي شد.

آيات زيادي درباره حضرت سيدالشهداء عليه السلام تأويل شده است ولي اين آيه را برگزيديم كه بارزترين مصداق نفس مطمئنه، قطعا خود حسين بن علي عليه السلام است.

امام صادق عليه السلام فرمود: سوره فجر را در نمازهاي واجب و مستحب خود بخوانيد: زيرا اين سوره امام حسين عليه السلام است و به آن دل ببنديد. خدا شما را رحمت كند و بيامرزد.

ابو اسامه كه در مجلس حاضر بود، پرسيد: چرا اين سوره مخصوص امام حسين عليه السلام است؟

امام فرمود: آيا نمي شنوي سخن حق را كه مي فرمايد: اي نفس ‍ مطمئن...،

مقصود اما حسين عليه السلام است، زيرا اوست كه نفس مطمئن است و از خدا راضي و خدا از او راضي است و اصحاب او از آل محمد از خداوند روز قيامت راضي هستند و او از آنان راضي است. اين سوره درباره امام حسين عليه السلام و شيعيانش و شيعه آل محمد خصوصا وارد شده است كه هر كه بر آن سوره مداومت كند، همراه با امام حسين عليه السلام و درجه اش در بهشت است و همانا خداوند غالب و حكيم است.

راستي ما همانگونه كه روز زيارت حضرت، آرزو مي كنيم كه اي كاش در روز عاشورا، كربلا بوديم و با آن حضرت و در ركابش كشته مي شد، امروز در عمل و گفتار و كردار خود از او پيروي كنيم و تا اندازه اي نه چون حسين عليه السلام كه در توان هيچ كس نيست ايثار داشته باشيم و در كارهاي خود، خدا را مد نظر قرار دهيم، اميد است كه اين آيه شريفه، شامل حال ما نيز شود و رضايت خدا را كسب كنيم كه همانا رضوان من الله اكبر اين رضايت است كه از هر نعمتي در بهشت جاويدان برتر و مهم تر است.

البته آن ايثار و فداكاري كه روز عاشورا از حسين بن علي عليه السلام و خويشان و يارانش ديده شد، در تاريخ نه سابقه داشته و نه پس از آن ديده مي شود، و آن آزمايش و امتحاني كه حسين عليه السلام در آن سربلند و پيروز در آمد، براي احدي متصور و ميسور نيست ولي به هر حال بايد، چنانچه آرزو كنيم، از آن حضرت پيروي نماييم و تا حد امكان، براي تحقق اهداف و آرمان هاي والايش جان نثاري و فداكاري كنيم، همانطور كه در دوران جنگ تحميلي، شهدا درس ايثار و از خود گذشتگي را از آقا امام حسين عليه السلام آموختند. و به مقام والا رسيدند.

اميدواريم كه فاتحان جنگ اين روحيه شهادت طلبي را از دست ندهند، و الان در كنار مقام معظم رهبري و در آينده براي انتقام زير پرچم حضرت مهدي موعود (عج) باشيم.

69 - بيماري ابراهيم

فنظر نظره في النجوم - فقال اني سقيم؛سپس نگاهي به ستارگان افكند... و گفت: من بيمارم (و با شما به مراسم جشن نمي آيم)! [4] .

امام صادق عليه السلام درباره اين آيه كه پس (ابراهيم) نگاهي به ستارگان افكند و گفت: من بيمارم فرمود: او بر مصائبي كه بر حسين عليه السلام فرود مي آيد، انديشه نمود و گفت: من از آنچه بر حسين عليه السلام فرود مي آيد بيمار گشته ام [5] .

70 - كشتن امام حسين (ع) در مقابل اهل بيتش

و لا تقتلوا النفس التي حرم الله الا بالحق؛و كسي را كه خداوند خونش ‍ را حرام شمرده، نكشيد، جز به حق [6] .

امام صادق عليه السلام فرمود: (مراد از) نفسي كه خداوند كشتنش را حرام نموده (اين است كه) حسين را در ميان خانواده اش به قتل رساندند.

71 - كلمه طيبه

الم تر كيف ضرب الله مثلا كلمه طيبه كشجره طيبه اصلها ثابت و فرعها في السماء.

آيا نديدي چگونه خداوند كلمه طيبه (و گفتار پاكيزه) را به درخت پاكيزه اي تشبيه كرده كه ريشه آن (در زمين) ثابت، و شاخه آن در آسمان است؟! [7] .

امام صادق عليه السلام درباره اين آيه شريف كه: ريشه آن (درخت) ثابت و شاخه آن در آسمان است، فرمود: ريشه اين درخت، رسول خدا صلي الله عليه وآله و شاخه آن، اميرالمؤمنين عليه السلام است.

حسن و حسين عليه السلام ميوه آن به شمار مي آيند و نه تن از فرزندان حسين نيز شاخه هاي كوچك تر آن هستند و شيعه هم برگ آن است...) [8] .

72 - زنده به گور كردن دختران

و اذا الموئوده سئلت - باي ذنب قتلت، و در آن هنگام كه از دختران زنده به گور شده سؤال مي شود: به كدامين گناه كشته شدند؟ [9] .

امام صادق (ع) در مورد اين آيه آن هنگام كه از دختران زنده به گور شده پرسيده شود كه به كدامين گناه كشته شدند؟ فرمود: اين آيه درباره امام حسين عليه السلام نازل شده است [10] .

73 - امام حسين و زكريا (ع)

لم نجعل له من قبل سميا

و پيش از اين، هم نامي براي او قرار نداده ايم! [11] .

امام صادق عليه السلام فرمود:

ما از قبل براي او هم نامي قرار نداديم: حسين بن علي عليه السلام و يحيي بن زكريا است كه از قبل هم نامي نداشت و آسمان فقط بر آن دو چهل روز گريه كرد. گفته شد: گريستنش چگونه بود؟ فرمود: به سرخي طلوع مي كرد و به سرخي نيز غروب مي نمود

74 - رانده شدن از شهر و خانه

الذين اخرجوا من ديار هم بغير حق الا ان يقولوا ربنا الله؛همان ها كه از خانه و شهر خود، به ناحق رانده شدند. جز اينكه مي گفتند: پروردگار ما، خداي يكتاست! [12] .

امام صادق عليه السلام درباره آيه كساني كه به ناحق از خانه و شهر خود آواره شدند فقط به خاطر آن كه مي گفتند: پروردگار ما خداي يكتا است فرمود: اين آيه درباره علي و جعفر و حمزه نازل شد و در حسين بن تحقق يافت، بر همگي آنان درود و سلام باد. [13] .

75 - اطاعت از خدا و رسول و ائمه (ع)

و من يطع الله و رسوله و يخش الله ويتقه فاولئك هم الفائزون؛و هر كس خدا و پيامبرش را اطاعت كند، و از خدا بترسد و از مخالفت فرمانش ‍ بپرهيزد، چنين كساني همان پيروز مندان واقعي [14] هستند.

پيامبر اكرم صلي الله عليه وآله در حديثي فرمود سعادتمند آنانكه از دوستان و پيروان حسين عليه السلام هستند به خدا سوگند ايشان در قيامت پيروز و نيكبخت هستند [15] .

76 - كلمه توحيد

و جعلها كلمه باقيه في عقبه؛او كلمه توحيد را كلمه پاينده اي در نسل هاي بعد از خود قرار داد، شايد به سوي خدا باز گردند! [16] .

امير المؤمنين عليه السلام در حديثي فرمودند: اين آيه درباره ما نازل شده است: و او آن را كلمه اي پاينده در نسل هاي بعد از خود قرار داد، (يعني) امامت در نسل حسين عليه السلام تا روز قيامت باقي است.

77 - دو حادثه بزرگ

يوم ترجف الرجفه - تتبعها الرادفه، آن روز كه زلزله هاي وحشتناك همه چيز را به لرزه در مي آورد، و به دنبال آن، حادثه دومين (صحنه عظيم محشر) رخ مي آورد. [17] .

حضرت امام جعفر صادق عليه السلام در تأويل اين آيه شريف كه: روزي كه لرزه و زلزله اي بزرگ جهان را بلرزاند و به دنبال آن حادثه دومين رخ مي دهد فرمودند: لرزاننده حسين بن علي عليه السلام و حادثه دومين علي بن ابيطالب عليه السلام است. نخستين فردي كه (در رجعت) قبر او شكافته شده (و از آن بيرون مي آيد) و خاك را سر مي زدايد حسين بن علي عليه السلام است. [18] .

78 - دوستدار ما از ماست

ابان بن تغلب مي گويد: امام شهيد عليه السلام فرمود: هر كس ما را دوست داشته باشد از ما اهل بيت نبوت است

عرض كردم: از شما اهل بيت نبوت؟

فرمود: از ما اهل بيت نبوت) و اين جمله را سه بار تكرار نمودند، سپس از كلام خداي سبحان شاهد آورد و فرمود: آيا سخن آن عبد صالح را نشنيده اي: پس هر كس مرا پيروي نماي حقا او از من است. [19] .

79 - آيه تطهير در شان حسين (ع)

از شداد بن عبدالله روايت كرده كه وقتي سر حسين عليه السلام وارد شام شد. يك مرد شامي به آن حضرت و پدرش علي عليه السلام جسارت كرد، واثله بن اسقع برخاست و گفت: سوگند به خدا من همواره علي، حسن، حسين و فاطمه عليها السلام را دست مي دارم، و اين محبت من بعد از زماني است كه شنيدم پيغمبر در حق آنها فرمود آنچه را كه فرمود و آن اينكه يك روز در خانه ام سلمه در خدمت پيامبر صلي الله عليه وآله حضور داشتم. فرزندش حسن عليه السلام آمد و پيغمبر او را بر ران راستش نشانيد و بوسيد. پس حسين عليه السلام آمد و او را بر ران چپش نشانيد و بوسيد. سپس فاطمه عليها السلام آمد و او را پيش روي خود نشانيد، آنگاه علي عليه السلام را طلبيد و فرمود: انما يريد الله ليذهب عنكم الرجس اهل البيت و يطهركم تطهيرا [20] .


پاورقي

[1] تفسير نمونه، ج 3، ص 442.

[2] کامل الزيارات، ص 125.

[3] فجر. / 27 الي 30.

[4] الصافات / 88.

[5] العوالم، ج 17، ص 98.

[6] الاسراء / 33.

[7] ابراهيم، 24.

[8] العوالم، ج 15 ص 19.

[9] التکوير / 8 - 9.

[10] العوالم، ج 15، ص 19.

[11] مريم 7.

[12] الحج / 40.

[13] بحار، ج 44، ص 219.

[14] النور، / 52.

[15] بحار، ج 44، ص 225.

[16] الزخرف / 28.

[17] النازعات / 6-7.

[18] تفسير برهان، ج 4، ص 110؛نقل از چقا حديث از وزارت ارشاد اسلامي.

[19] فرهنگ جامع سخنان امام حسين عليه السلام ص 652.

[20] اسدالغابه، ج 2، ص 20.