يا ويلهم من رسول الله كم ذبحوا

ولدا له و كريمات له اسروا



ما ظنهم برسول الله لو نظرت

عيناه ما صنعوا لو انهم نظروا



(سيد بحرالعلوم)

شيخ مفيد و امين الاسلام طبرسي براي امام حسين عليه السلام چهار زن و شش فرزند (چهار پسر و دو دختر) نوشته اند و حضرت سجاد را بزرگتر از علي اكبر دانسته اند كه مادرش شهربانو دختر يزدگرد ساساني و مادر علي بن الحسين شهيد هم ليلي دختر ابي مرة بن عروة بن مسعود ثقفي بود.

پسر سومين را جعفر بن الحسين نوشته اند كه در زمان حيات پدرش فوت كرده و اولادي از او باقي نمانده و مادرش از قبيله ي قضاعه بوده است.

چهارمين پسر او عبدالله رضيع بود كه در روز عاشورا تيري آمده و در دامان پدرش او را ذبح كرده است و مادرش رباب دختر امرءالقيس بود.


از دخترهاي امام يكي سكينه كه مادرش همان رباب دختر امرءالقيس بود و ديگري فاطمه كه مادرش ام اسحق دختر طلحة بن عبيدالله تيميه بود. [1] .

ابوالفرج اصفهاني در مقاتل الطالبين پسر ديگري نيز بنام ابوبكر بن الحسين كه (مادرش كنيز بوده و) در روز عاشورا بشهادت رسيده نوشته است. [2] .

بعضي مورخين دختر ديگري نيز بنام رقيه براي آنحضرت نوشته اند كه موقعيكه اهل بيت در شام بودند در آنجا وفات يافته است.

ابن شهرآشوب علاوه بر چهار پسري كه نام برده شد دو پسر را نيز بنام محمد و علي اصغر - از اولاد آنحضرت دانسته و يك دختر نيز بنام زينب (كه شايد همان رقيه باشد) بتعداد دختران امام افزوده است.

و صاحب كشف الغمه هم مانند ابن شهرآشوب 9 تن از اولاد حسين (ع) را نام برده و يك دختر چهارمي نيز بدون قيد نام بحساب آورده است. [3] .

بنابراين، روايات مورخين مزبور مؤيد عقيده ي كساني است كه حضرت علي اصغر را غير از عبدالله رضيع دانسته اند. [4] .

تعداد زنان و كودكان اسير شده از اهل بيت را مختلف نوشته اند صاحب منتخب التواريخ مي نويسد كه شش تن از دختران اميرالمومنين علي عليه السلام جزو اسراء بودند (حضرت زينب كبري، جناب ام كلثوم، جناب فاطمه، جناب صفيه، جناب رقيه، جناب ام هاني) كه اولي از فاطمه ي زهرا عليهاالسلام و پنج دختر ديگر از ساير زوجات حضرت امير بودند.


همچنين زوجات حسين عليه السلام و دو دختر آنحضرت (فاطمه و سكينه) جزو اسراء بوه و بروايتي رقيه هم بوده كه در خرابه ي شام رحلت كرده است. [5] .

و از مردان علي بن الحسين (حضرت سجاد عليه السلام) بود كه مصلحة در كربلا بعلت بيماري معده در جنگ شركت نكرده و پس از شهادت پدرش بمسند امامت نشسته بود و حضرت باقر عليه السلام هم كه طفل سه ساله بود در خدمت پدر جزو اسراء بشام رفته و در مجلس يزيد نيز حضور داشته است.

مصعودي در اثبات الوصية مينويسد موقعيكه امام زين العابدين و ساير اسراء بمجلس يزيد وارد شدند پس از گفتگو با او يزيد درباره ي آنحضرت با مجلسيان مشورت كرد اهل مجلس يزيد كه در خباثت از يزيد كمتر نبودند ضمن گفتن سخن زشت و ناشايست بقتل زين العابدين اشاره كردند حضرت باقر (ع) كه دو سال و چند ماه بيشتر از عمرش نگذشته بود حمد و ثناي الهي را بجا آورد و به يزيد فرمود جلساي تو بتو اشاره اي نمودند بر خلاف آنچه جلساي فرعون درباره ي موسي بفرعون اشاره كردند زيرا مجلسيان فرعون گفتند موسي و برادرش را نگاهدار ولي اهل مجلس تو بكشتن ما اشاره كردند و البته اين بيعلت نيست و سببي دارد.

يزيد پرسيد سببش چيست؟

حضرت باقر فرمود جالسين فرعون حلال زاده بودند ولي مشاورين تو حلال زاده نيستند زيرا انبياء و اولاد انبياء را جز حرام زاده كسي نميكشد پس يزيد سر بزير انداخت و دستور داد اهل بيت را از مجلس بيرون بردند. [6] .

و ديگر در ميان اسراء حسن بن حسن (حسن مثني) فررند امام حسن (ع) بود كه حضرت حسين (ع) دختر خود فاطمه را باو تزويج كرده بود.


حسن مثني روز عاشورا در جنگ شركت نموده و مجروح شده بود اسماء بن خارجه كه خويش مادري حسن مثني بود او را از ميان زخمي ها بيرون كشيده و بكوفه برد و مداوا كرد و بعد جزو اسراء درآمد همچنين برواياتي عمر فرزند ديگر امام حسن (ع) نيز جزو اسراء بود. [7] .

آنچه مهم و قابل توجه است اينست كه اداره كردن اين زنان و كودكان در آن شرايط نامساعد كه كار بسيار مشكل و طاقت فرسائي است بعهده ي حضرت زينب عليهاالسلام بود.

يك زن داغديده و برادر مرده و مصيب زده و خسته با آنهمه مشكلات چه ميكرد؟

آه و فغان زنان حرم - گرسنگي و تشنگي - ناله و ضجه ي كودكان - شماتت اعداء - ظلم و ستم لشگريان بني اميه هر يك عواملي بود كه قوي ترين مردان را از پا درميآورد تا چه رسد بزنان اما زينب كبري كه تربيت يافته ي مهد ولايت بوده و در دامن عصمت زهرا عليهاالسلام نشو و نماء كرده بود چنان عزم و اراده ي قوي نشان داد كه دوست و دشمن را به تحير و اعجاب واداشت، او نه تنها در برابر آنهمه ناملائمات و سختي ها خم بابرو نياورد بلكه به هر شهري كه وارد ميشد و در هر مجلسي كه مي نشست با قدرت بيان و نفوذ منطق خود همه ي شنوندگان را چنان مجذوب و مبهوت مي نمود كه بالاتفاق تحت تسخير و تسلط كلام ملكوتي او درميآمدند و اثر تبليغاتي او بود كه نقشه ي شهادت امام را تكميل كرد و قيام و نهضت حسيني را مثمر ثمر گردانيد و توضيح مطلب بنحو كامل در بخش آتي بيان خواهد شد.