شهدا يعني كساني كه در راه پايداري دين خدا كشته شده اند، به لحاظ شايستگي والايي كه دارند از مقام عرشي و شامخ بهره مند هستند. شهدا از زمره افرادي هستند كه در قيامت ديگران را نيز شفاعت مي نمايند.

البته مراتب شهدا يكسان نيست. زيرا كه شايستگي ها و نيز ارزش فداكاري آنان يكسان نيست. شايستگي افراد به لحاظ خلوص نيست و پاكي باطن با هم متفاوت مي باشد، همان گونه كه فداكاري ها و ايثار آنان نيز هيچ گاه هم تراز نخواهد بود. چه بسا ايثار گري كه ارزش ان با هيچ چيز برابر ننمايد، كه در مورد ايثار علي بن ابي طالب عليه السلام در جنگ خندق رسول الله (ص) اين گونه ارزش ان ضربت را تبيين نمود كه، لضربه علي يوم الخندق خير من عباده الثقلين. [1] زيرا در ان شرايط حساس كه خطر دشمن اساس اسلام را تهديد مي نمود ان ضريب چنين خطر بزرگي را دفع نمود.

در مورد شهدا نيز برترين شهدا، شهدا اهل بيت هستند كه ايثار و فداكاري آنان از همه برجسته تر و تاثير گذار شهادت آنان از همه بيشتر است. كه امير المومنين در شفاف ساختن برتري شهدا اهل مي فرمايد:

آنان كه در راه خدا حتي از مهاجرين و انصار به شهادت مي رسند هر كدام صاحب فضيلت هستند، ليكن هنگامي كه از ما كسي شهيد مي شود (حمزه) سيد الشهدا لقب مي گيرد. رسول الله (ص) به لحاظ ويژگي وي در نماز وي هفتاد الله اكبر مي گويد: ان قوما استشهدو افي سبيل الله من المهاجرين و الانصار و لكل فضل حتي اذا استشهد شهيد نا قيل سيد الشهداء و خصه رسول الله (ص) بسبعين تكبيره. [2] اين برتري شهيد اهل بيت است.

در مورد فداكاري و شهادت حمزه عمو و برادر رضاعي رسول الله كه از هيبت ان مشركان قريش مي لرزيدند، ان گونه ستايش شد. هنگامي كه حمزه به طرز فجيع به شهادت رسيد و بعد از شهادت به طرز فجيع مثله [3] شد. به ايشان لقب سيد الشهدا برگزيدند: عن رسول الله (ص)حمزه سيد الشهداء [4] سيد الشهدا عند الله يوم القيمه حمزه بن عبد المطلب. [5] شهدا اهل بيت يا ساير شهدا اين تفاوت را دارند كه آنان سيد و سالار شهيدان مي باشند.

و حتي در قطعه هاي بدن حمزه سيد الشهدا خداي سبحان ان گونه ويژگي و حرمت قرار داد كه اگر جذب بدن كسي بشوند آتش ان بدن را نسوزاند. كه هنده جگر خوار مادر معاويه كه كينه و عداوت رسول الله (ص) و يارانش ‍ در سينه وي موج مي زد، از فرط كينه توزي دستور داد بدن حمزه را مثله كردند و دستور داد سينه وي را شكافتند و جگر وي را بيرون آوردند و هنگامي كه خواست جگر حمزه را بخورد جگر تبديل به ماده سفت و محكم شد كه نتوانست ان را ببلعد! كه روايت دارد اگر مي خورد آتش بدن وي را نمي سوزاند، لو دخل بطنها لم تدخل النار. [6]

و اينك اين لقب برازنده سيد و سالار شهيدان ابا عبد الله الحسين عليه السلام مي باشد. كه بعد از حمزه اين عنوان به فرزند و جگر گوشه رسول الله (ص) اختصاص يافته است، كه مقام شامخ و والاي حسين و ارزش برتر فداكاري حسين را كه دين رسول الله (ص) را پايدار ساخت مي رساند. هيچ خوني ثار الله نام نگرفت بجز خون حسين، هيچ شهيدي سيد الشهدا عنوان نگرفت به جز حسين.

روايات فراواني اين لقب را در مورد سالار شهيدان حسين عليه السلام به كار برده است. [7] كه امام صادق عليه السلام فرمود: بر حسين جفا روا مداريد وي را زيارت كنيد كه سيد الشهدا و سيد شباب اهل الجنه است. زوروا الحسين عليه السلام و لا تجفوه فانه سيد شباب اهل الجنه. [8] كه شهدا از تبار اهل بيت برترين شهدا مي باشند و از ميان شهدا اهل بيت همانند حمزه و حسين بر سايرين نيز برتري دارند. اما انه سيد الشهداء من الاولين و الاخرين. [9]