با اينكه از امام حسين عليه السلام كلام زيادي نقل نشده، اگر به نسبت حساب كنيم، در ميان ائمه از ايشان بيشتر از همه در مسأله كرامت و عزت نفس مأثور است. از جمله كلمات قصار ايشان است كه در بحار نقل مي كند: موت في عز خير من حيوه في ذل؛ [1] مردن با عزت، از زندگي در ذلت بهتر است و بر آن ترجيح دارد. جمله معروف ايشان: هيهات منا الذله عجيب است و از آن جمله هايي است كه تا نفس مي بارد: الا و ان الدعي ابن الدعي قد ركز بين اثنين بين السله و الذله وهيهات منا الذله يأبي الله ذلك لنا و رسوله و المؤمنون و حجور طابت و طهرت و انوف حميه و نفوس ابيه من ان نؤثر طاعه اللنام علي مصارع الكرام.

(در روز عاشورا امام حسين) گاهي سوار اسب مي شد و با مردم صحبت مي كرد. يك نوبت كه مي خواست صدايش را همه بشنوند سوار شتر شد كه بلند باشد (مثل كسي كه روي منبر است و از ديگران بالاتر است. چون ديگران سوار اسب بودند) و در وسط ميدان همه او را ببينند. آنگاه جملات فوق را فرمود: هيهات منا الذله ما كجا و تن به خواري دادن كجا! تفاوت از زمين تا آسمان است. خداي ما براي ما ذلت را نمي پسندد، پيامبر نمي پسندد، آن دامن هايي كه ما در آن دامن ها پرورش يافته ايم، دامن علي و پستان زهرا به ما اجازه نمي دهد. (كأنه مي گويد) اگر از مؤمنين جهان تا دامنه قيامت بپرسند، رفراندوم كنند كه شما براي حسين ذلت را مي پسنديد يا شمشير را، تمام مؤمنين عالم خواهند گفت: ما شمشير را مي پسنديم نه ذلت را. من ان نؤثر طاعه اللئام علي مصارع الكرام آنها نمي پسندند كه ما اطاعت لئيمان و پست فطرتان را ترجيح بدهيم بر خوابگاه مردمان بزرگوار يعني بر مقاتل و كشتنگاه ها.

از سخنان امام در روز عاشورا است: لا والله لا اعطيكم بيدي اعطاء الذليل و لا افر فرار العبيد. [2] همچنين از سخنان آن حضرت است: الصدق عز و الكذب عجز (نظير اين كلمات در كلمات ائمه زياد داريم) راستي، عزت است و دروغ از ناتواني است. نكته ها همه در اين موارد است كه تدريجا شرح مي دهم.

اينگونه تعبيرات خيلي معني دارد: به اين دليل بايد دنبال راستي بود كه راستي عزت است و يك انسان دنبال عزت و شرف است، و به اين دليل از دروغ بايد پرهيز كرد كه دروغ عجز و ناتواني است. آدم دروغگو به دليل احساس عجز و ناتواني و زبوني كه در روح خودش مي كند دروغ مي گويد. يعني محال است يك انسان در روح خودش احساس عزت و نيرو و شرف بكند و حاضر باشد يك كلمه دروغ به زبان خودش بياورد. [3] .