بازگشت

هشداري مرگبار به همه ي ستمگران


(.. و سيعلم الذين ظلموا أي منقلب ينقلبون). [1] .

آنان كه ستم كردند، به زودي خواهند دانست كه به سوي چه جايگاه بدي باز خواهند گشت.

اين آيه ي كريمه، از آيه هاي تهديد كننده است و تهديد آن، بسيار شديد است؛ زيرا حرف«سين» در آغاز آن، بر نزديك بودن دلالت دارد و اين كه ظالمان بايد منتظر باشند كه به زودي به عاقبت بدي دچار خواهند شد. نيز از اشخاص تهديد شده، با عبارت «الذين ظلموا» ياد كرده است كه خود، يادآور بدي آنان و عاقبت شوم آن ظالمان است و جمله «أي منقلب...» با ابهامي كه افاده مي كند، سخت هول انگيز و هراس آور است.

زمخشري مي گويد:

سلف صالح، همواره با اين آيه، همديگر را وعظ و اندرز داده، انذار مي كردند و شدت و سختي آن را يادآور مي شدند.. بار خدايا! ما را از كساني قرار ده كه اين آيه را همواره جلو چشمان خود قرار داده اند. [2] .

آيا زمخشري آگاه است كه يكي از كساني كه ظالمان را با اين آيه ي كريمه تهديد كرده اند، حضرت سيدالشهدا، حسين بن علي عليهماالسلام است؟ تهديدي كه آن حضرت با اين آيه كرد، در حالي مخصوص و در شرايطي ويژه بود كه مصداق بارز و آشكار ظلم آن ظالمان را هم نشان مي داد؛ زيرا اگر ديگران در حال سلامت، اين آيه را تلاوت و با آن، كسي را موعظه يا ظالمي را تهديد مي كردند، ولي امام حسين عليه السلام زماني اين آيه را خواند و تهديد كرد كه سر از بدن مطهرش جدا كرده بودند و سر بي تن او از بالاي نيزه، اين آيه را تلاوت مي كرد و عملا ظلم ظالمان را نشان مي داد و جنايت هاي بي نظير آنان را ترسيم مي فرمود. از اين رو، خواندن اين آيه ي كريمه، در چنين شرايط و احوالي، تهديدي شكننده و كوبنده داشت.

دميري در كتاب خود، چهار نفر را اسم مي برد كه در گاهواره سخن مي گفتند. پس از آن مي گويد: و چهار نفر، بعد از مرگ، سخن مي گفتند:

1. يحيي بن زكريا هنگامي كه سر مبارك او را از بدن جدا كردند.

2. حبيب نجار كه پس از مرگ مي گفت:(يا ليت قومي يعلمون)؛ [3] اي كاش قوم من مي دانستند كه من به چه مقامي دست يافته ام!

3. جعفر طيار(برادر مكرم اميرالمومنين عليه السلام)پس از شهادت، اين آيه را تلاوت مي كرد:(و لا تحسبن الذين قتلوا في سبيل الله أمواتا). [4] .

گمان نبريد آناني كه در راه خدا كشته شدند، مردگانند.

4. حسين بن علي عليه السلام پس از شهادت - اين آيه را تلاوت مي كرد:(و سيعلم الذين ظلموا أي منقلب ينقلبون). [5] .

ابن شهرآشوب مي گويد:«نقل شده است كه از سر مطهر امام حسين عليه السلام شنيده شد كه اين آيه را تلاوت مي كرد.

اين مطلب را، هم دانشمندان شيعه، مانند ابن شهرآشوب مازندراني و هم دانشمندان اهل سنت، مانند دميري نقل كرده اند.

سرانجام، در اين شرايط، كه زمامداران خيره سر و نيز حاكمان و واليان مزدور، در شهادت امام حسين و ياران باوفاي او شادي مي كردند و سعي داشتند خود را در فجايعي كه به بار آورده بودند، معذور بدارند، زمينه ايجاب مي كرد كه به نوعي، تهديد شده، تازيانه سرزنش و تهديد بر سر آنان فرود بيايد.

نيز آن مردم نادان و گمراه، كه به دعوت يزيد تبهكار و ابن زياد ملحد و از خدا بي خبر، به صورت لشكرهاي منسجم و نظاميان مسلح، در كربلا حضور يافته، به كشتن فرزندان رسول الله دست زدند و در اين راه و براي رسيدن به ماديات زودگذر دنيا، دل خراش ترين و فجيع ترين اقدامات و برنامه ها را انجام دادند و پس از آن هم شادي مي كردند، جا داشت كه تازيانه ي تهديد آتشيني بر سر آنان فرود بيايد. از اين رو، امام حسين عليه السلام از ميان آيه هاي قرآن، اين آيه ي صاعقه آسا را انتخاب كرد و در بالاي نيزه تلاوت فرمود و بدين ترتيب، اعلان كرد كه آماده ي عذاب دردناك الهي و دست انتقام الهي باشيد. [6] .


پاورقي

[1] شعرا (26) آيه‏ي 227.

[2] کشاف، ج 3، ص 345.

[3] يس(36)آيه‏ي 26.

[4] آل عمران(3)آيه‏ي 169.

[5] شعرا(26)آيه‏ي 227؛ حياة الحيوان، ج 1، ص 155(باب المزة).

[6] مناقب آل ابي‏طالب، ج 61، 4؛ العوالم، ص 386.