بازگشت

نهراسيدن از امر به معروف و نهي از منكر


«و المؤمنون و المؤمنات بعضهم أولياء بعض يأمرون بالمعروف و ينهون عن المنكر...». [1] .

و مردان و زنان با ايمان، دوستان يكديگرند، كه به كارهاي پسنديده وامي دارند و از كارهاي ناپسند باز مي دارند....

امام حسين عليه السلام همواره در راه امر به معروف و نهي از منكر كوشا بود و امت اسلام و به ويژه پيشوايان ديني را به اين دو فريضه ي مهم الهي تشويق مي فرمود. آن حضرت، در مقام تشويق دانشمندان و پيشوايان مذهب و نشان دادن اهميت آن دو واجب بزرگ، به آيات قرآني تمسك مي فرمود؛ چنان كه در يكي از سخنان ارزشمند خود مي فرمايد:

هان اي مردم! به آن چه خداوند، اولياي خود را بدان موعظه فرموده، از ملامت و سرزنشي كه بر پيشوايان مذهبي يهود كرده است، عبرت بگيرد، آن جا كه مي فرمايد:

«لو لا ينهاهم الربانيون و الأخبار عن قولهم الاثم» [2] (چرا دانشمندان نصارا و علماي يهود، آنان را از سخنان گناه آلود، نهي نمي كنند؟)و مي فرمايد:«لعن الذين كفروا من بني اسرائيل علي لسان داود و عيسي ابن مريم ذلك بما عصوا و كانوا يعتدون - كانوا لا يتناهون عن منكر فعلوه لبئس ما كانوا يفعلون» [3] .

(كافران بني اسرائيل، بر زبان داود و عيسي بن مريم، لعن و نفرين شدند. اين بدان علت بود كه گناه كردند و تجاوز مي كردند. آنان يكديگر را از اعمال زشتي كه انجام مي دادند، نهي نمي كردند. چه بد كاري انجام مي دادند).

و همانا خداوند، آنان را بدين گونه سرزنش فرمود؛ زيرا ستمگران را مي ديدند كه پيش رويشان گناه و فساد مي كنند؛ ولي آنان را براي دست يابي به ثروت و مقامات آنان يا به علت ترس از آزار ايشان، نهي نمي كردند و حال آن كه خداوند مي فرمايد:

«فلا تخشوا الناس و اخشون» [4] از مردم نترسيد و تنها از من بترسيد و مي فرمايد:

«و المؤمنون و المؤمنات بعضهم أولياء بعض يأمرون بالمعروف و ينهون عن المنكر...»(مردان با ايمان و زنان با ايمان، دوست و ياور يكديگرند، امر به معروف و نهي از منكر مي كنند).

پس خداوند، به امر به معروف و نهي از منكر آغاز كرده[و نماز و زكات را بعد از آن ذكر كرده است]و نخست آن را واجب ساخته است؛ زيرا مي داند كه اگر اين فريضه ادا شد و برپا گرديد، همه ي فرايض، استوار و پا برجا مي گردند، سخت باشند يا آسان؛ زيرا امر به معروف و نهي از منكر، دعوت به اسلام است، به اضافه ي باز گرداندن حقوق ستم ديدگان به آنان و مخالفت با ظالم و كوشش براي اين كه غنايم و اموال عمومي، عادلانه تقسيم شود و صدقات از مواضع آنها گرفته شده، در جاي خود مصرف گردد. [5] .

مي نگريد كه آن بزرگوار، براي پيش برد هدف خود، كه بر پايي امر به معروف و نهي از منكر در جامعه بود، به چندين آيه ي قرآن كريم استناد كرده، براي اين كه دانشمندان و رهبران ديني، در مقام اظهار حق و امر به معروف و نهي از منكر، از حاكمان ستم گستر، هراسي در دل احساس نكنند، به آيه ي«فلا تخشوا الناس...»استناد مي فرمايد.


پاورقي

[1] توبه(9) آيه‏ي 71.

[2] مائده (5) آيه‏ي 63.

[3] همان، آيه‏ي 79-78.

[4] همان، آيه‏ي 44.

[5] تحف العقول، ص 237؛ بحارالانوار، ج 97، ص 79؛ سخنان حسين بن علي از مدينه تا کربلا، ص 303-302.