از نحوه برگزاري اين نماز و نيايش، معلوم مي شود كه اولين و عمومي ترين شرط عاشقي، دل دادگي به خدا است، لذا وقتي عمر بن سعد در عصر تاسوعا مي خواست جنگ را با امام حسين عليه السلام آغاز كند حضرت به عباس دستور داد نزد آنان برود و جنگ را به تأخير اندازد، بعد فرمود:«لعلنا نصلي لربنا الليلة و ندعوه و هو يعلم اني كنت احب الصلاة» [1] در اين كلام حضرت نيز سخن از عشق به نماز است. چون نماز گفت وگوي عاشقانه عاشق با معشوق است. نماز حضور خالصانه و خاضعانه عاشق در پيشگاه معشوق است. نماز بهترين گزينه ي عاشقي و كامل ترين نمودار تسليم و اطاعت در برابر معبود است. لذا حالت سجده كه عزيزترين عضو انسان بر خاك قرار مي گيرد بهترين جزء نماز محسوب مي شود، چون تسليم و انقياد عاشق در برابر معشوق در حالت سجده به اوج خود مي رسد. به همين جهت گفته اند:

آن چه براي ساجدان كرامت شده حلاوت انس با محبوب است كه قرة العين اولياست و با سجده بر تراب تمام دايره كمال انساني، و تمكين اين مقام تمام كمال است و آن حقيقت معراج به جميع اسما و اعيان است و سر الصلوة حقيقي بر قلوب اصحاب قلب اين ها ظاهر مي گردد. [2] .


با اين بيان پرتوي از اسرار اقامه نماز سالار شهيدان در ظهر عاشورا پديدار شده و معلوم خواهد شد كه اين نماز از دل انگيزترين جلوه هاي نهضت خونين عاشورا است كه جهانيان را شگفت زده كرده است، چنان كه بعضي از بزرگان گفته اند:

نماز روز عاشورا را ببينيد كه در جنبه هاي توحيد و عبوديت و ربوبيت و جنبه هاي عرفاني، مطلب چقدر اوج مي گيرد، آن نمازي بود كه تير مثل باران مي آمد ولي حسين و اصحابش غرق در حال خودشان بودند. يك فرنگي مي گويد: چه نماز شكوفايي خواند حسين بن علي عليه السلام نمازي كه دنيا نظير آن را سراغ ندارد، صورت مقدسش را روي خاك داغ مي گذارد و مي گويد: بسم الله و بالله و علي ملة رسول الله. از اين بعد نهضت حسيني نهضتي است عرفاني، فقط حسين است و خداي خودش. [3] .