بازگشت

نماز در فرهنگ عاشورا


بدون شك امام حسين (ع) مي توانست نماز ظهر را به صورت فرادا و در خيمه خود بخواند، اما پيش روي دشمن نماز امام حسين (ع) در ظهر عاشورا غير از جنبه معنوي ،داراي بعد سياسي و اجتماعي نيز بود؛ يعني اگر عاشورا عالي ترين و ناب ترين جلوه هاي ارزش الهي و انساني ، نقطه اوج و قله رفيع تابناك ترين آموزه ها و مفاهيم ولايت است ، و اگر عاشورا را تحقق آرمان ها و تبلور صداقت اسلام بدانيم . پس نماز ظهر عاشورا نماينده تمام عيار ارزش و اعتبار است كه نماز در اين مكتب آسماني دارد. و از اين منظر نماز ظهرعاشورا پيام نهضت حسين (ع) را دارد.

پس نماز چنان كه ستون دين است ، يكي از اركان و مؤلفه هاي نهضت حسيني نيز مي باشد.

نماز ظهر عاشورا روايتي است كه از جنس آسمان كه هر صاحب دلي را متحيّر مي كند و به تحقيق ، در مقام عمل بالاترين تأكيد و سفارش بر اهميت جايگاه فريضه نماز است .

زيبايي و صلابت نماز شكوهمند ظهر عاشورا آن چنان است كه تمامي راويان ،مورّخان و اديبان در آثار خويش از آن با عظمت بي نظيري ياد كرده اند و مقام الهي و پايمردي ملكوتي آن حضرت را در بر پا داشتن اين فريضه مقدّس در ميدان جهاد و در هنگامه خطر و مصيبت ستوده اند.

ابن اثير و ديگر مورخان در باب نماز ظهر عاشورا نگاشته اند:

«ابوثمامه صيداوي ، كه نامش عمرو بن عمرو، و از شمار ياران حضرت امام حسين (ع) بود، نگاهي به آسمان افكند و متوجه شد كه زوال ظهر و هنگامه نماز فرارسيده است ؛ از اين رو پيش امام آمد و عرض كرد:

«جانم به فدايت ! مي بينم مردمان به تو نزديك گشته اند و سوگند به خدا! كه توكشته نخواهي شد قبل از اين كه من در پيش روي شما كشته شوم . اما دوست دارم درحالي خدا را ملاقات كنم كه اين نمازي كه وقت آن نزديك شده است ، خوانده باشم ».

امام حسين (ع) سر به سوي آسمان بلند كرد و فرمود: «ذَكرت َ الصلاة جَعَلَك َ اللهُ من المصلّين الذاكرين ، نعم هذا اول وقتها».

گرماي شديد هوا، تشنگي فراوان ، بي شرمي دشمنان ، خطر تيرها و يورش هاي بي امان ، اندوه شهادت ياران و بسياري از علل و عوامل ديگر، هيچ كدام در آن روز تاريخي نتوانست كوچك ترين خللي در برپايي اين فريضه مقدس ايجاد نمايد و امام (ع) اين گونه راه را بر همه بهانه گران و مستمسكان براي ترك نماز بست و اهميت و عظمت آن را يادآور شد.

حضرت امام حسين (ع) انگيزه بزرگ خود را در انقلاب كبير عاشورا، امر به معروف و نهي از منكر و احياي دين جدّ گرامي خويش معرفي مي كند و مگر نه اين كه ستون دين جدّ عظيم الشأن او نماز است ؟ پس نماز را همان گونه كه جدش سفارش فرموده نبايد سبك شمرد و نماز را مي بايست «اول وقت » به جاي آورد. و اين حقيقت بزرگ در عاشورا به صورت واقعيتي عيني به ظهور در آمد.

از سوي ديگر، امام حسين (ع) با نماز ظهر عاشورايش به تمام وجدان هاي بيدارثابت كرد كه هدف او از بر پايي نهضت عاشورا «دين خواهي » و عمل به تكليف بوده است و نه خواسته هاي دنيوي و هواهاي نفساني .

امام (ع) با اقامه نماز ظهر عاشورا، صداقت ، خلوص ، ايمان و اصالت خود را به عنوان رهبري الهي به اثبات رسانيد. نماز ظهر عاشورا تفاوت بزرگ نهضت عاشورا به عنوان يك نهضت الهي با ساير نهضت ها است .

تاثير شگرف نماز ظهر عاشورا را در همين گلچيني آن نيز مي توان به نظاره نشست و انديشيد كه در اين نماز چه عاملي وجود داشت كه قرار از كف عده اي ربود و آنان را از وصف دشمنان امام (ع) به صف دوستان او كشاند؟ چه جاذبه اي در اين نماز موجب شد تا گروهي به جانبازي برخيزند و فرزند و عيال و خانمان و حال و آينده خود را در راه خدا به فراموشي بسپارند و مهياي سخت ترين مصايب شوند؟

و نكته ديگري كه در اين باب شايان ذكر است ، آن كه سپاهيان يزيد - كه خود را خليفه مسلمين معرفي مي كرد - با حمله به امام (ع) و عدم رعايت حرمت نماز، ماهيّت پليد و ضد ديني خود را برملا كردند و خود موجبات رسوايي خود را فراهم آورند.

«نماز ظهر عاشورا نهاد پاكي ابر مردي است كه زندگي را عقيده و جهاد مي دانست و سرانجام مرگ شرافت مندانه در راه خدا را بر ذلت و ننگ زندگي با ستم كاران برگزيد».

آري ، حسين (ع) خود و يارانش هر يك آياتي مجسم از نماز ظهر عاشورا هستند و اين كه ما در پس قرن ها شهادت مي دهيم : «اشهد أنّك قد أقمت الصلوة » از اين رو است كه جهاني از عشق و فداكاري و مهر و عطوفت در نماز ظهر عاشورا جلوه گر شد؛ از اين روست كه آواي نوراني «اني احب الصلوة » حسين (ع) و نماز ظهرش كار صد اعجاز براي حفظ دين كرد و از اين روست كه حسين (ع) از هر چه گذشت ، جز نماز اول وقت ظهر عاشورا.

نازم به قيام و قامت والايت هنگامه عشق ، چشم چون دريايت

خاموش در آن ميانه غوغا كردي نازم به نماز ظهر عاشورايت