يكي از جلوه هاي اصلي عزت گرايي ، عزت فرهنگي است . فرهنگ در بردارنده تركيبي از گرايش ها، ارزش ها و باورهاست كه بر رفتار انسان تأثير مي گذارد. در تعاريف كلي ، گسترده نفوذ فرهنگ ، زندگي اجتماعي است .

تايلر در تعريف فرهنگ مي نويسد: «فرهنگ مجموعه پيچيده اي است كه شامل معارف ، باورها، هنرها، صنايع ، فنون ، اخلاق ، قوانين ، سنن و بالاخره تمام عادت و رفتار و ضوابطي است كه فرد به عنوان عضو جامعه ، از جامعه خود فرامي گيرد و در برابر آن جامعه وظايف و تعهداتي را بر عهده دارد.»

يكي از راه هاي سلطه دشمنان بر يك قوم و ملت آن است كه هويت و فرهنگ آن ملت را تضعيف و يا تسخير نمايند.

بي توجهي به باورها وسنت ها و ارزش ها موجب بيگانه شدن و فاصله گرفتن يك قوم يا ملت از گنجينه هاي فرهنگي خود مي گردد كه به آن «از خود بيگانگي » مي گويند.

از خود بيگانگي مقدمه ذلت پذيري است . ملتي كه از گنجينه هاي اصيل فرهنگي خود غافل شود، به تدريج مورد هجوم ظواهر و عناصر فرهنگي بيگانه قرار مي گيرد و به تدريج از درون تهي مي گردد و در واقع هويت و موجوديت خود را از دست مي دهد.

امام خميني ؛ در اين باره مي فرمايند: «بي شك بالاترين و والاترين عنصري كه در موجوديت هر جامعه دخالت اساسي دارد، فرهنگ آن جامعه است . اساساً فرهنگ يك جامعه هويت و موجوديت آن جامعه را تشكيل مي دهد و با انحراف فرهنگي هر چند جامعه در بعدهاي اقتصادي ، سياسي ، صنعتي و نظامي قدرتمند و قوي باشد ولي پوچ و پوك و ميان تهي است .»

تهاجم فرهنگي و شبيخون فرهنگي مؤثرترين شيوه نفوذ در اركان و موجوديت يك جامعه است و اين تجربه اي است كه دشمنان ، در طول سال هاي متمادي از آن ، براي موفقيت خود سود برده اند. نهضت عاشورا در واقع يك نهضت فرهنگي بود كه در برابر هجوم فرهنگي بني اميه شكل گرفت .

بني اميه كوشيدند فرهنگ ناب محمدي را از درون تهي كنند و فرهنگ اموي را كه تركيبي از تجاوز، تهديد، تبعيض و... بود، بر جامعه اسلامي مسلط نمايند. نهضت حسين بن علي (ع) در واقع يك جريان عميق بود كه در كوتاه مدت و دراز مدت موجبات حفظ سنت ها، ارزش ها و فرهنگ اسلامي را فراهم كرد.

عناصر فرهنگ عاشورا عبارتنداز: شهادت طلبي ، ايثار، اخلاص ، عبادت ، عرفان ،حماسه ، حضور و شعور سياسي ، آزادگي ، عدالتخواهي ، سازش ناپذيري ، اصلاح طلبي ، امربه معروف و نهي از منكر، عزت طلبي و ظلم ستيزي و... تجربه تاريخي مسلمانان نشان مي دهد. هر زمان كه مسلمانان به عناصر اصلي فرهنگ عاشورا توجه داشتند، به كسب موفقيت هاي سياسي و اقتصادي و نظامي و... نائل شدند. تجلي فرهنگ عاشورا درانقلاب اسلامي و دفاع مقدس بود كه دين خواهي ، روحيه آزادگي و شهادت طلبي وآزادگي ، عدالت جويي و توجه به ارزش ها و سنت ها را در همه ما زنده كرد و اين روحيه و فرهنگ كه يكي از علل موجده انقلاب اسلامي و موفقيت در دفاع مقدس بود، در حقيقت يكي از علل «مبقيه » انقلاب اسلامي نيز خواهد بود. عزت و اقتدار فرهنگي يكي ازپيام هاي اساسي ، نهضت عاشورا بود كه در انقلاب اسلامي و دفاع مقدس نيز متجلي شد.امام خميني ؛ در باره استقلال و عزت فرهنگي مي فرمايند: «تا زماني كه ملت ها خودشان را گم كرده اند و ديگران را به جاي خودشان نشانده اند، نمي توانند استقلال پيداكنند. كمال تأسف است كه كشور ما حقوق اسلامي و قضاي اسلامي و فرهنگ اسلامي دارد و اين فرهنگ و حقوق را ناديده گرفته و به دنبال غرب است .» عزت فرهنگي در حقيقت ريشه و منشأ عزت در ابعاد ديگر است .