1- نخستين زائر پس از شهادت حسين عليه السلام ذات اقدس الهي بود و روشن است كه زيارت خدا، كنايه از الطاف بسيار و توجهات ويژه خدا به پيشواي شهيدان است.

2- آن گاه پيامبر گرامي او را زيارت كرد و لحظاتي پس از شهادت، او را از حوض كوثر سيراب ساخت و جام آن را در اختيار او نهاد و اين همان نكته اي است كه فرزندش علي در واپسين لحظات شهادت، به پدر خبر داد و روشن است كه علي و فاطمه و حسن عليهم السلام نيز به هنگامي كه پيامبر به زيارت حسين عليه السلام شتافت همراه او بودند.

3- پس از اين زائران گرانقدر، فرشتگاني به زيارت آن حضرت شتافتند كه براي ياري رساني او فرود آمدند، [1] اما هنگامي رسيدند كه او در بستر شهادت خفته بود و به آنان از جانب خدا فرمان رسيد كه تا روز رستاخيز در كنار شهادتگاه او بمانند.


4- پس از آنها، زائران بسيار ديگري به زيارت آن حضرت آمدند؛ ذوالجناح، [2] پرندگان، [3] حيوانات صحرا [4] و... كه هر كدام به سبك ويژه اي او را زيارت كردند.

5- و از نخستين زائران، فرزندش امام سجاد عليه السلام و خواهر گرانقدرش زينب عليها السلام و خاندان اسيرش بودند كه به همراه يازده كودك از خاندان وحي و رسالت، به نيت زيارت حسين عليه السلام در شهادتگاه و كنار پيكر به خون خفته اش گرد آمدند، آنان با شيوه ي خاصي و آداب مخصوصي كه براي زيارت آن حضرت آمده است، نيت زيارت كردند [5] و با لب هاي تشنه، شكم هاي گرسنه، چهره هاي اندوه گرفته، چشمان اشكبار، دل هاي سوخته،... و برخي كودكان خردسال با سر و پاي برهنه و برخي قهرمانان اسير، با غل و زنجير بر گردن، به زيارت او شتافتند.

آري! تنها يك چيز از آداب زيارت را نتوانستند بجا بياورند و آن غسل زيارت يا وضوي با آب فرات بود كه به جاي آن با خون تيمم كردند و دست چهره ي خويش را به خون آغشته ساختند كه اين تيمم بالاتر از غسل و وضوي با آب فرات بود.

آن گاه به گونه اي كه در زيارت او درود بر پيامبر، علي، فاطمه و... عليهم السلام را آغاز كردند و آن گاه بر پيشواي شهيدان سلام كردند.

در اين زيارت، خواهر قهرمانش زينب عليها السلام بود كه زيارتنامه را مي خواند و همگي زائران دلسوخته با او همراهي مي كردند و از امام سجاد عليه السلام با اينكه حجت خداست و به غل و زنجير بيداد كشيده شدن - كه امكان فرود از مركب و همراهي بيشتر با زائران داغدار كوي دوست را نداشت - با ديدن آن منظره ي دلخراش و شرايط جانسوز به گونه اي دگرگون شد كه با شهادت لحظاتي بيشتر فاصله نداشت.عمه اش زينب عليها السلام شرايط او را دريافت و ضمن سخنان حماسه ساز و حيات بخشش كه خواهد آمد، به ياري يادگار برادر و ولي خدا شتافت، [6] آري! بدين جهت بود كه امام سجاد عليه السلام امكان زيارت به همراهي ساير اعضاي خاندان رسالت با آن شرايط خاص و سبك ويژه را نيافت و اين زيارت بدانان اختصاص يافت، گرچه سپاه پليد


اموي به آنان هم اجازه نداد تا به طور دلخواه حسين عليه السلام را زيارت كنند و با توسل به زور و ددمنشي ميان آنان و محبوبشان حسين عليه السلام جدايي افكند و مركب ها را نزديك ساخت و آنان را به زور سرنيزه از بدن هاي قطعه قطعه جدا و بر فراز محمل ها نشانيد و به سوي كوفه و شام گسيل داشت.