خداوند در پرتو الطاف خاص خود به حسين عليه السلام و رهروان راه او، براي اين كه به هر حال پاداش زيارت آن حضرت از آنان سلب نشود، جايگزين هايي براي زيارت او قرار داده است، كه عبارتند از:

1- نايب گرفتن براي زيارت او از راه دور يا نزديك.و اين پاداش زيارت او را دارد گرچه اگر خود انسان به كوي دوست پركشد، پاداشش پرشكوه تر است. [1] .

2- آماده ساختن و حركت دادن زائران آن حضرت نيز پاداش زيارت او را دارد و اين كار با برطرف ساختن موانع، دادن هزينه ي سفر و هر كاري كه سفر زيارتي بدان بستگي دارد، همه را شامل مي شود. [2] .

3- زيارت عارفانه و خالصانه ي او از راه دور براي فردي كه نمي تواند بدانجا بشتابد نيز هم از نظر زيارت و پاداش، بسان زيارت حسين عليه السلام از نزديك است و هم اداي حقوق پيامبر و فرزند گرامي اوست. [3] .

و زيارت از راه دور هم به صورت هاي چندگانه اي انجام مي شود كه پاداش آنها هم گوناگون است، بدين صورت:

الف: نخست اين كه، شخصي ارادتمند به آن حضرت، به نيت زيارت بر بالاي بام مي رود، سپس با توجه خاصي سر خويش را به جانب آسمان بلند مي كند و پرشور و عاشقانه به طرف شهادتگاه او توجه مي يابد و مي گويد:

السلام عليك يا اباعبدالله!

السلام عليك يابن رسول الله!

السلام عليك و رحمة الله و بركاته! [4] .

ب: گاه به مرتفع ترين بام خانه اش مي رود و به نيت زيارت او، دو ركعت نماز مي خواند و با اشاره به شهادتگاه سالار شايستگان، بدو درود و سلام نثار مي نمايد. [5] .

ج - صورت سوم اين كه، غسل زيارت مي كند و پاكيزه ترين لباس خويش را مي پوشد و به بلندترين نقطه يا صحرا مي رود و رو به سوي قبله يا شهادتگاه حسين


عليه السلام يا به ترتيب رو به هر دو موضع مقدس مي كند و عارفانه و عاشقانه مي گويد:

السلام عليك يا مولاي و ابن مولاي و سيدي و ابن سيدي!

السلام عليك يا مولاي الشهيد ابن الشهيد و القتيل ابن القتيل!

السلام عليك و رحمة الله و بركاته!

أنا زائرك يابن رسول الله بقلبي و لساني و جوارحي و ان لم أزرك بنفسي مشاهدة، فعليك السلام.

السلام عليك يا وارث آدم صفوة الله، و وارث نوح نبي الله، و وارث ابراهيم خليل الله، و وارث موسي كليم الله، و وارث عيسي روح الله و كلمته، و وارث محمد حبيب الله و نبيه و رسوله، و وارث علي اميرالمؤمنين و وصي رسول الله و خليفته، و وارث الحسن بن علي وصي اميرالمؤمنين.

لعن الله قاتليك و جدد عليهم العذاب في هذه الساعة و كل ساعة.

انا يا سيدي! متقرب الي الله عزوجل، و الي جدك رسول الله، و الي ابيك اميرالمؤمنين، و الي اخيك الحسن، و اليك يا مولاي، عليكم سلام الله و رحمته بزيارتي لك بقلبي و لساني و جميع جوارحي.

فكن يا سيدي! شفيعي لقبول ذلك مني و أنا بالبرائة من أعدائك و اللعنة لهم و عليهم أتقرب الي الله و اليكم أجمعين، فعليك صلوات الله و رضوانه و رحمته.

درود بر تو اي آقاي من و فرزند آقاي من!

درود بر تو اي كشته ي راه خدا و پسر كشته ي راه حق!

درود بر تو اي شهيد راستين و اي پسر شهيد راستين!

درود بر تو رحمت و بركات خدا بر تو باد، اي پسر پيامبر!

من زائر شما هستم با قلب و زبان و همه ي اعضاي وجودم، اگر چه خود افتخار ديدار شما را نداشتم.پس سلام بر تو باد!

سلام بر تو اي وارث آدم، برگزيده ي خدا،

و وارث نوح، پيام آور خدا،

و وارث ابراهيم، دوست خدا،

و وارث موسي، همسخن خدا،

و وارث عيسي، روح خدا و كلمه ي او،

و وارث محمد صلي الله عليه و آله و سلم، حبيب خدا و پيامبر او،


و وارث اميرمؤمنان عليه السلام، جانشين پيامبر خدا و خليفه ي او،

و وارث حسن بن علي كه درود خدا بر آن باد.

خداوند، قاتل ستمكار و تاريك انديش تو را لعنت كند و عذاب را همواره بر او تجديد و تشديد نمايد.

اي آقاي من! به وسيله ي زيارت تو، با قلب و زبان و همه اعضاي وجودم، به سوي خدا و نياي گرانقدرت پيامبر خدا و پدرت اميرمؤمنان و برادرت حسن و به سوي تو اي مولاي من - كه درود و رحمت خدا بر شما باد - تقرب مي جويم.

پس، بزرگي كن و شفيع من باش، اي مولاي من! براي پذيرفتن اين زيارت از من، و من، با بيزاري جستن از دشمنانت و لعن و نفرين آنان به خدا و همگي شما دوستان خدا - كه درود خدا و خشنوي و رحمت او بر همگي شما باد - تقرب مي جويم.

آن گاه با اندكي گردش به چپ، متوجه قبر فرزندش علي، كه در كنار پاي اوست مي گردد و بر او نيز همان گونه درود خالصانه نثار مي نمايد.آن گاه در مورد دين و دنياي خويش، خدا را مي خواند و چهار ركعت نماز مي گذارد، چرا كه نماز زيارت دو، چهار، شش يا هشت ركعت است و باز به شهادتگاه حسين عليه السلام متوجه مي شود و مي گويد:

«أنا مودعك يا مولاي و ابن مولاي و سيدي و ابن سيدي، و مودعك يا سيدي و ابن سيدي يا علي بن الحسين و مودعكم يا ساداتي يا معشر الشهداء، فعليكم سلام الله و رحمته و رضوانه.»

من از شما خداحافظي مي كنم.اي آقاي من! و پسر آقاي من!... اي علي اي فرزند ارجمند حسين! و از همه ي شما اي گروه شهيدان به خون خفته خداحافظي مي كنم.

درود و رحمت و رضوان خدا، بر همگي شما باد! [6] .

4- چهارمين جايگزين زيارت آن حضرت، ديدار و استقبال از زائران عارف و عاشق او به هنگام بازگشت از كوي اوست، كه به واسطه ي اين كار، همچنانكه روايات رسيده نشانگر است پاداش زيارت از نزديك دريافت مي گردد. [7] .